Tuchtrecht

Bedreigingen objectiviteit in 'wespennest' genegeerd

Een registeraccountant/accountant-administratieconsulent wordt ingeschakeld door één van de ruziënde aandeelhouders en stelt een conceptjaarrekening op zonder informatie en commentaar van de andere aandeelhouder.

Accountantskamer

Zaaknummers:
17/1379 Wtra AK
Datum uitspraak:
16 maart 2018
Oordeel:
klacht deels gegrond
Maatregel:
berisping
Status:
definitief
Vindplaats:
ECLI:NL:TACAKN:2018:13

Belangrijkste feiten

Twee “heren” hebben via hun persoonlijke bv ieder de helft van de aandelen in een bv, die alle aandelen houdt van een andere bv. Ze krijgen ruzie en in juni 2015 benadert één van hen een registeraccountant, die ook accountant-administratieconsulent is, om te helpen bij de ‘scheiding’. Vanwege de ruzie zegt het accountantskantoor, dat de jaarrekeningen samenstelde voor de onderneming, de samenstelopdracht op.

De RA/AA stuurt vier dagen later een e-mail aan het kantoor, met een cc aan de gebrouilleerde grootaandeelhouders. Daarin schrijft de RA/AA onder meer dat één van de twee grootaandeelhouders zijn hulp heeft ingeroepen. Het accountantskantoor schrijft terug dat het de samenstelopdracht heeft teruggegeven en pas in beeld wil komen als beide aandeelhouders het met elkaar eens zijn over de ontvlechting.

Dat lukt niet. De andere aandeelhouder slaat de uitnodiging voor een gesprek met de RA/AA af. De ene aandeelhouder geeft de RA/AA de opdracht om de jaarrekening van de dochter-bv en van zijn persoonlijke vennootschap samen te stellen en om zijn privé-aangiften te verzorgen. In december wordt een algemene vergadering gehouden van de dochter-bv. Daar bespreken beide aandeelhouders de conceptjaarrekening 2014 die de RA/AA heeft samengesteld.

De andere aandeelhouder notuleert onder meer dat de accountant heeft gezegd dat:

  • het conceptstukken betreft die nog openstaan voor discussie;
  • de uitgangspunten van de stukken zijn afgeleid van beschikbare informatie, maar nog niet zijn besproken met de andere aandeelhouder;
  • deze cijfers dus nog kunnen veranderen op basis van de visie van de andere aandeelhouder.

De andere aandeelhouder vraagt in januari 2016 het faillissement aan van de moeder-bv, omdat zijn persoonlijke vennootschap nog 88.817 euro te goed zou hebben aan achterstallige managementfees. De bv wordt failliet verklaard.

In oktober 2016 koopt de andere aandeelhouder met zijn persoonlijke vennootschap de aandelen van de dochter-bv. Hij treft een onvolledige en onjuiste administratie aan. Hij informeert de accountant hierover en doet een schikkingsvoorstel.

De accountant schrijft terug dat hij de mail beschouwt als een opzegging van de opdracht. Mocht dit niet zo zijn dan zegt hij de opdracht zelf per direct op. De andere aandeelhouder dient een klacht in bij de Klachtencommissie NBA en daarna bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant heeft het objectiviteitsbeginsel geschonden en te weinig gecommuniceerd met de andere aandeelhouder.

Oordeel

De klacht is deels gegrond.

Volgens de Accountantskamer heeft de accountant zich na het verzoek van de ene aandeelhouder om hem te helpen bij de zakelijke scheiding “duidelijk in een wespennest (…) begeven”. Uit een e-mail van de andere aandeelhouder aan de accountant was namelijk volstrekt duidelijk dat de twee grootaandeelhouders ruzie hadden over een groot aantal onderwerpen. Toen de ene aandeelhouder hem vroeg om de jaarrekening van de dochter-bv over 2014 samen te stellen, had hij zich daarom meteen moeten afvragen wat hem te doen stond.

De accountant had maatregelen moeten treffen voor de naleving van de fundamentele beginselen en die schriftelijk moeten vastleggen. Dat was extra noodzakelijk nu hij zich eerder expliciet had gepresenteerd als adviseur van de ene aandeelhouder en had vernomen dat het accountantskantoor zijn opdracht had teruggegeven vanwege de onenigheid tussen beide aandeelhouders. Naar aanleiding van het verzoek om de jaarrekening van de dochter-bv samen te stellen, heeft hij naar eigen zeggen de helpdesk van de NBA gebeld. Die zou gezegd hebben dat hij de opdracht kon aanvaarden, mits “de objectiviteit gewaarborgd bleef”, wat kon “(…) door het goed documenteren van alle informatie”.

De accountant heeft het verloop van het gesprek met de helpdesk niet schriftelijk vastgelegd en de bedreigingen voor de naleving van de fundamentele beginselen evenmin. Met de “Aanvullende overwegingen opdrachtacceptatie” heeft hij een en ander onvoldoende gedocumenteerd, omdat hij in dat stuk uitsluitend aandacht besteedt aan de vraag of de ene aandeelhouder bevoegd was hem de samenstelopdracht te verstrekken.

Een accountant moet in deze omstandigheden vooral bedacht zijn op de naleving van het objectiviteitsbeginsel en mag zich bij zijn overwegingen niet ongepast laten beïnvloeden. Volgens vaste jurisprudentie van het College van Beroep voor het bedrijfsleven schendt de accountant dit beginsel niet alleen als zijn oordeelsvorming daadwerkelijk niet objectief is, maar ook als een accountant zich, zoals hier, heeft begeven in een situatie waarin zijn objectiviteit te zeer in het gedrang komt.

De Accountantskamer zegt niet dat de accountant de samenstelopdracht niet had mogen accepteren. Maar hij had de andere aandeelhouder wel in de gelegenheid moeten stellen om zijn kijk te geven op de omstreden onderwerpen of deze een conceptjaarrekening moeten toesturen met een verzoek om commentaar. De accountant heeft geen van beide gedaan en heeft het laten aankomen op de algemene vergadering.

De accountant heeft hiermee niet alleen het objectiviteitsbeginsel geschonden, maar ook dat van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid. Het ging bij de geschillen namelijk om materiële posten in de jaarrekening.

Maatregel

Berisping.

Annotatie Lex van Almelo

In de tuchtrechtspraak zijn zo langzamerhand heel wat zaken te vinden waarin de huisaccountant klem kwam te zitten in een (belangen)conflict. In dit geval begaf de accountant zich op speciaal verzoek van één van de ruziënde partijen in “een wespennest”, zoals de Accountantskamer het omschrijft. Je hoeft zo’n opdracht niet per se te weigeren, maar moet dan wel extra maatregelen treffen om met name de objectiviteit te waarborgen. Leg dus in ieder geval alle gesprekken en overwegingen hierover vast in het dossier. Dus ook het gesprek met en het advies van de NBA-helpdesk, waarnaar de accountant vergeefs de Kleuren Piet probeert toe te schuiven.

Dit is vaste rechtspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven, zie onder meer hier en hier. En hier. Voor alle duidelijkheid: de accountant schendt het objectiviteitsbeginsel niet alleen als hij zich bij zijn overwegingen daadwerkelijk te veel laat beïnvloeden door één partij, maar ook als hij zich in een situatie te begeeft waarin zijn objectiviteit te zeer in het gedrang komt.

Wanneer zo’n situatie zich precies voordoet, is niet juridisch afgebakend. Maar in gewoon Nederlands komt het erop neer dat je extra op je hoede moet zijn wanneer je je begeeft in “een wespennest” ofwel: een situatie van ruziënde partijen.

In dit geval aanvaardde de accountant twee opdrachten van één van de partijen. De tweede was het samenstellen van de jaarrekening van de dochter-bv. Dat hij de conceptjaarrekening samenstelde zonder input en zonder commentaar van de andere aandeelhouder is niet alleen partijdig, maar ook niet vakbekwaam en onzorgvuldig, omdat er geruzied werd over een materiële post.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.