Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een accountant-administratieconsulent RB stelt de jaarrekeningen samen van een bv en verzorgt de belastingaangiften voor de bv en de dga en diens vrouw in privé. Als de dga en zijn vrouw gaan scheiden, blijkt de belastingschuld in twee jaar tijd opgelopen van 340.382 tot 627.358 euro. De accountant/belastingadviseur laat aan de Belastingdienst weten dat de toename te wijten is aan het baanverlies van de vrouw.

Volgens de Belastingdienst kan de toename nooit alleen daaraan toe te schrijven zijn. De dga heeft gewoon te veel geld uit zijn bv gehaald en de fiscus ziet dit als uitdeling. De accountant/belastingadviseur overlegt met de Belastingdienst over de afwikkeling van de schuld en vraagt de uitdeling in 2014 voor de helft toe te rekenen aan de man en voor de andere helft aan de vrouw.

De vrouw krijgt een navordering van 7132 euro en vraagt de accountant/belastingadviseur hoe dat kan. De laatste antwoordt dat de Belastingdienst de toenames in rekening-courant vanaf 2014 aanmerkt als een dividenduitkering. “Hieruit volgt dat er wordt afgeweken van de ingediende aangiften inkomstenbelasting 2014 en volgt er dus een navorderingsaanslag. De door de Belastingdienst aangemerkte dividenduitkering is voor 50% aan jou en voor 50% aan [de man] toebedeeld. In 2014 waren jullie gehuwd en dus fiscale partners. Dit kan dus zo toebedeeld worden. De daaruit volgende aanslagen zullen ook onderdeel uitmaken van de onderlinge verrekening van de gezamenlijke huishouding.”

De vrouw dient een klacht in tegen de accountant/belastingadviseur.

Klacht

De accountant heeft

a. het objectiviteitsbeginsel geschonden;

b. de vrouw niet juist geadviseerd en dit advies bovendien uitgevoerd.

Oordeel

De klacht is gegrond.

De accountant moet de omstandigheden herkennen die een bedreiging kunnen zijn voor de naleving van een fundamenteel beginsel en toereikende maatregelen treffen om de naleving te waarborgen. Als hij/zij optreedt voor een onderneming met twee belanghebbenden die een conflict hebben of kunnen krijgen, zoals in dit geval een echtscheiding, moet zij/hij maatregelen nemen om haar/zijn objectiviteit te garanderen. Als dit niet lukt dan moet zij/hij de relatie met de opdrachtgever beëindigen en die stap vastleggen.

De accountant/belastingadviseur heeft hier weliswaar een bedreiging gezien, maar heeft – zo erkent zij - onvoldoende maatregelen getroffen, omdat de vrouw volgens de accountant/belastingadviseur:

• was gebaat “bij een praktische en voortvarende oplossing”;
• werd bijgestaan door haar vader.

De accountant/belastingadviseur heeft de Belastingdienst - (mede) namens de vrouw en achter haar rug om - gevraagd de winstuitdeling gelijkelijk aan beiden toe te rekenen. De accountant/belastingadviseur heeft zich in de conflictueuze situatie ongepast laten beïnvloeden. Toen de vrouw haar vragen stelde, heeft de accountant/belastingadviseur bovendien verhullend antwoord gegeven door te verzwijgen dat de Belastingdienst de navorderingsaanslag juist had opgelegd naar aanleiding van het verzoek van de accountant/belastingadviseur.

De accountant/belastingadviseur had dit volgens de Accountantskamer allemaal kunnen voorkomen door de bedreiging van de objectiviteit serieus te nemen en in overleg met beide echtelieden afdoende waarborgen te treffen. Als de scheidende echtelieden het daarover niet eens waren geworden, had de accountant/belastingadviseur haar opdracht voor (één van) beiden moeten beëindigen en dit moeten melden aan de Belastingdienst.

De accountant heeft dat niet gedaan en feitelijk een standpunt ingenomen dat nadelig was voor de vrouw zonder haar daarin te kennen, in plaats van een neutraal standpunt (zoals zij zelf beweert). Met dat laatste heeft de accountant/adviseur ook in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

Maatregel

Hoewel de verweten gedragingen ernstig genoeg zijn voor een berisping is een waarschuwing hier passend en geboden, omdat:

• de accountant nog relatief kort staat ingeschreven in het accountantsregister;
• aan haar niet eerder een tuchtrechtelijke maatregel is opgelegd;
• zij geen kwaadwillende, maar juist oplossingsgerichte bedoelingen heeft gehad;
• op de zitting liet blijken dat zij inziet dat haar attitude onjuist was.

Annotatie Lex van Almelo

De accountant in kwestie is tevens RB-adviseur. In een eerdere versie van deze annotatie schreef ik ten onrechte dat in het Beroepsreglement voor RB-adviseurs niets staat over objectiviteit. Dat is een – ook voor het RB pijnlijke – fout. Te meer, omdat ik eraan toevoegde dat het dus logisch is dat de advocaat van de vrouw naar de publiekrechtelijke accountantstuchtrechter stapt.

Artikel 2 van het Beroepsreglement heeft weliswaar als titel 'Onafhankelijkheid', maar bevat enkele niet mis te verstane zinnen over het optreden bij belangenconflicten. Zo moet de RB-adviseur belangenverstrengeling voorkomen en ook bedacht zijn op mogelijke belangenverstrengeling. Het is “ongewenst” om als fiscale belangenbehartiger op te treden van twee partijen die met elkaar in onderhandeling zijn. Een RB-lid mag het doen, mits hij/zij

• voorafgaande toestemming heeft van de betrokken partijen;
• er voortdurend voor waakt de belangen van de ene klant niet te plaatsen boven die van de andere klant;
• in ieder stadium van het adviseringstraject volledige openheid van zaken geeft aan beide klanten;

Als een “conflict of interest” dreigt te ontstaan, zal de RB-adviseur zich moeten afvragen of hij/zij nog adviseur kan zijn van beide partijen en “zo nodig” de adviesrelatie moeten beëindigen met één van de klanten; al was het maar tijdelijk.

Inhoudelijk zit er dus niet veel licht tussen de regels voor accountants en RB-adviseurs. De gedupeerde vrouw in kwestie had in principe dus even goed naar de Raad van Tucht van het RB kunnen stappen. Deze tuchtrechter is op privaatrechtelijke leest geschoeid en doet een handvol uitspraken per jaar. De Accountantskamer doet echter vaker uitspraken over accountants met een RB-titel dan de Raad van Tucht over RB-leden met een accountantstitel.