Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een filmproducent vraagt in januari 2015 een subsidie van 5,1 ton aan bij het NL Filmfonds. Twee maanden later wordt hem een bedrag van 500.405 toegekend op grond van de Stimuleringsmaatregel Filmproductie in Nederland, ofwel Production Incentive. De filmproducent vraagt in februari 2015 bij het fonds ook een tegemoetkoming in de productiekosten aan van 3,4 ton op basis van het Reglement stimuleringsmaatregel Filmproductie in Nederland. Deze bijdrage wordt eind maart toegekend.

Eén van de subsidievoorwaarden is dat de producent een financiële eindafrekening indient bij het fonds, die voorzien is van een controleverklaring van een accountant. Een groot deel van die voorwaarden is te vinden in het Handboek Financiële Verantwoording.

Een registeraccountant heeft het financieel verslag van de producties gecontroleerd en een goedkeurende controleverklaring afgegeven. Het fonds betwijfelt de juistheid van de verklaring en laat een extern bureau nader onderzoek doen. Op basis van de uitkomsten concludeert het fonds dat de financiële eindafrekening onregelmatigheden bevat en de verklaring dus ten onrechte is verstrekt. Het fonds verlaagt de toegekende subsidiebedragen.

In 2018 beklaagt het fonds zich over de accountant bij diens kantoor, dat ook tekort zou zijn geschoten. Na twee maanden reageert het kantoor deemoedig: “Wij moeten helaas constateren dat wij tekort zijn geschoten in onze werkzaamheden (…) Niet alleen is de dossiervorming onvoldoende geweest, maar ook de controle zelf heeft (…) niet voldaan aan de (…) eisen. Daarmee hebben wij uw vertrouwen beschaamd en zijn onze interne kwaliteitsregels geschonden. Dat nemen wij zwaar op”.

Het kantoor schrijft dat het de verantwoordelijke accountant permanent diens tekenbevoegdheid heeft ontnomen en dat de accountant deze maatregel ook passend vindt. Omdat het kantoor zo erg het vertrouwen van het fonds heeft geschonden, stopt het met controles voor het fonds. Het kantoor wijst op een ander kantoor dat bereid is toekomstige controle-opdrachten over te nemen. Verder zal het kantoor de Autoriteit Financiële Markten (AFM) vragen of het voldoende adequaat heeft gehandeld naar aanleiding van de klacht, ook al was hier geen sprake van een wettelijke controle.

Omdat de organisatie waarde hecht aan het leren van incidenten zal zij de casus intern bespreken. Bovendien heeft het kantoor de klacht van het fonds onderzocht dat een fiscalist van het kantoor lid was van de Raad van Advies van de producent. Dat blijkt gelukkig niet het geval. Het kantoor meldt het incident bij de AFM en bij de beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar.

Het fonds dient een klacht tegen de accountant in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant heeft vier onregelmatigheden in de eindafrekening gezien noch gecorrigeerd, te weten:

• het doorbelasten van ‘interne kosten’ die niet vooraf zijn goedgekeurd;
• het doorbelasten van kosten van apparatuur, waarvan niet duidelijk is of deze eigendom zijn van de productiemaatschappij;
• kosten die niet samenhangen met de filmproductie of die niet zijn onderbouwd met bewijsstukken;
• het stelselmatig aanvullen van budgetposten tot de hoogte van de begroting.

Oordeel

De klacht is gegrond.

Op de zitting erkent de accountant dat de controle op de vier genoemde punten inderdaad niet correct is en hij ten onrechte de controleverklaring heeft afgegeven. De accountant bestrijdt niet dat:

• ongeveer twee ton aan opgevoerde productiekosten - meer dan 11 procent van het totale budget voor de film - niet samenhangt met de productie of niet is onderbouwd;
• volgens het handboek een controleverklaring met beperking moet worden afgegeven als meer dan 1 procent van de totale kosten onjuist is en een afkeurende controleverklaring meer dan 3 procent onjuist is.

Op de zitting kan de accountant niet volledig reproduceren welke werkzaamheden hij heeft uitgevoerd voor de controle. Het handboek schrijft voor dat de accountant het bijbehorende Controleprotocol Financieel Verslag en model controleverklaring volgt. De accountant bekent  dat hij dit onvoldoende heeft gedaan en geen acht heeft geslagen op het controleprotocol.

Maatregel

Tijdelijke doorhaling voor de duur van één maand. De accountant heeft niet gedaan wat het controleprotocol voorschreef, terwijl het ging om besteding van publieke gelden. De accountant heeft daardoor in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

Annotatie Lex van Almelo

In een handboek, protocol en model kauwt de subsidiegever precies voor wat de accountant moet doen om een controleverklaring af te geven bij een subsidieaanvraag. Toch doet de accountant dat niet. Hij geeft een goedkeurende verklaring af bij twee aanvragen van in totaal 8,4 ton, waarbij twee ton aan opgevoerde kosten niet te verantwoorden is. De subsidieverstrekker vertrouwt het niet, schakelt een extern bureau in en verlaagt de subsidie. (Als belastingbetaler had ik liever gezien dat de fraudeur niets meer had gekregen). Na een klacht van de subsidieverstrekker ging het kantoor diep door het stof, besprak het incident intern, meldde het bij de AFM en ontnam de falende accountant zijn of haar tekeningsbevoegdheid. Na de bekentenis van de accountant kan de tuchtrechter daaraan alleen maar een forse sanctie toevoegen.

Het valt te prijzen dat het kantoor de fout ruiterlijk heeft erkend en – rigoureuze - maatregelen heeft genomen om herhaling te voorkomen.