Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een registeraccountant is van 2017 tot medio 2020 maat van een accountantskantoor.  De maat krijgt in de loop van 2019 ruzie met twee andere maten, een accountant-administratieconsulent en een RB-belastingadviseur. De maatschapsovereenkomst wordt opgezegd en de andere maten verkopen de klantenportefeuille aan een ander accountantskantoor, waaraan onder meer twee accountants zijn verbonden als partner.

In oktober 2020 sturen de AA en de belastingadviseur een brief naar de relaties van het kantoor om hen te informeren over de recente ontwikkelingen. Daarin staat onder meer dat:

• de maand februari voor de afzenders een bijzondere maand is geworden in negatieve zin;
• de twee allereerst werden geconfronteerd met de ziekmelding per e-mail van de RA op zondagavond 2 februari;
• de RA al eerder had gedreigd met een ziekmelding;
• de RA zich ziek had gemeld vanwege een conflict met de maten;
• de RA in oktober 2019 de samenwerking met de ondertekenaars heeft opgezegd;
• hij vond dat de andere maten de onderneming nog datzelfde jaar moesten verlaten zodat de hij die kon voortzetten;
• dit afweek van de maatschapsakte;
• de briefschrijvers zich tot het uiterste hebben ingespannen de klanten tijdig te informeren over de fiscale coronaregelingen én hun reguliere werkzaamheden voor de klant uit te voeren;
• de gebeurtenissen aanleiding zijn geweest om zich verder te oriënteren op het voortbestaan van het kantoor op een manier waarop de maten minder afhankelijk en dus ook minder kwetsbaar zouden zijn;
• het kantoor daarvoor een samenwerking is aangegaan met een ander accountantskantoor;
• het kantoor verder gaat onder de naam van dat andere kantoor.

De vertrokken RA vraagt de AA en de twee partners van het andere kantoor om de brief te rectificeren. Hij vindt de tekst een grove inbreuk op zijn privacy en in strijd met de gedragsregels voor accountants; hij heeft ernstige overlast ondervonden van de brief.

De partners van het andere kantoor wijzen het verzoek af en laten weten niet verantwoordelijk te zijn voor de uitlatingen van de AA en de andere maat namens het oude accountantskantoor. De twee partners willen niet betrokken worden in het juridische conflict van de RA en de andere maten.

De vertrokken RA dient een klacht in tegen de AA en de twee partners van het nieuwe kantoor (20/2026-8 Wtra AK). De AA en de belastingadviseur dienen een klacht in tegen de vertrokken RA (21/192 Wtra AK).

Klacht

Tegen de AA en de twee partners

De AA heeft misleidende en feitelijk onjuiste informatie gezet in de brief aan de relaties van het accountantskantoor, waardoor de vertrokken maat in zijn eer en goede naam is aangetast.

De twee partners van het andere kantoor hebben ondanks hun medeverantwoordelijkheid voor de inhoud van de brief geen maatregel getroffen om het niet-integere handelen van de AA te beëindigen dan wel zich daarvan te distantiëren.

Tegen de  vertrokken RA

De accountant heeft:

a. het beroep in diskrediet gebracht door:

• zich op 2 februari 2020 ziek te melden, terwijl hij op 23 februari 2020 wel in staat bleek om tweemaal van de bankrekening van de maatschap geld aan zichzelf over te maken;
• tijdens zijn ziekte cliënten te benaderen en hun te laten weten niet ziek te zijn maar een conflict binnen het kantoor te hebben;

b. niet professioneel gehandeld door geen verklaring van een verzekeringsgeneeskundige te overleggen, zich niet beter te melden en niet meer voor het kantoor te werken, terwijl het de vraag is of hij ziek is/was;

c. niet eerlijk en oprecht gehandeld door niet de waarheid aan de rechter te vertellen tijdens een door hem jegens klagers aangespannen kort geding;

d. in 2019 meer vakantie-uren opgenomen dan was afgesproken en privébezoeken geboekt als gewerkte uren voor de maatschap;

e. vier conceptjaarrekeningen 2019 van de maatschap opgesteld, met telkens een andere resultaatverdeling en andere kapitaalrekeningen en in strijd met het maatschapscontract;

f. een jaarrekening 2020 van het kantoor opgesteld terwijl die van 2019 nog niet is vastgesteld.

Oordeel

De klachten over de AA en de twee partners zijn gegrond. De klacht tegen de vertrokken RA is ongegrond.

20/2026-8 Wtra AK: AA en twee partners

Professioneel handelen

De briefschrijver zegt dat hij als ondernemer heeft gehandeld en niet als accountant. Volgens de Accountantskamer legt hij het begrip “bij de uitoefening van zijn beroep” echter te beperkt uit. Onder de VGBA is de reikwijdte van het tuchtrecht niet beperkt tot het verrichten van professionele diensten. Weliswaar is het fundamentele beginsel van integriteit op grond van artikel 3 lid 2 van de VGBA alleen van toepassing op de accountant “bij de uitoefening van zijn beroep” en wijst de toelichting op dit artikel daarbij allereerst op het verlenen van een professionele dienst. Dat neemt echter niet weg dat gedragingen van een accountant in het kader van de relatie tot de maten van zijn kantoor er bij een grammaticale uitleg van dit begrip ook onder vallen (zie hier).

In (de toelichting op) artikel 42 van de Wet op het accountantsberoep staat dat het niet de bedoeling is het tuchtrecht te beperken tot het beroepsmatig handelen in enge zin. In de toelichting op artikel 6 van de VGBA staat expliciet dat het eerlijk en oprecht optreden van een accountant onder meer inhoudt dat hij eerlijk zaken doet en de waarheid geen geweld aandoet.

De brief was bedoeld om de relaties van het accountantskantoor te informeren over de voorzetting van het kantoor, is opgesteld op het briefpapier van het kantoor van de AA en is (mede) door hem ondertekend met de vermelding van zijn AA-titel (zie ook hier). De brief ligt dus in het verlengde van het professioneel handelen van de AA als accountant.

Niet integer

De voormalige compagnons maken elkaar over en weer verwijten over het ontstaan en het verloop van het onderlinge conflict dat heeft geleid tot het einde van hun samenwerking. Volgens de AA heeft hij de klanten op een juiste wijze geïnformeerd over de actuele stand van zaken van het accountantskantoor en de rol van de vertrokken accountant daarbij. De vertrokken accountant bestrijdt dat hij eerder gedreigd heeft met een ziekmelding. Naar zijn mening wekt de brief ten onrechte de suggestie dat hij niet daadwerkelijk arbeidsongeschikt zou zijn.

Volgens de Accountantskamer is de brief meer dan een zakelijke weergave van wijzigingen binnen het kantoor. Er wordt immers gesuggereerd dat de vertrokken accountant:

• niet echt ziek is;
• vóór zijn ziekmelding al gedreigd heeft met de mogelijkheid zich ziek te melden;
• dat dreigement daadwerkelijk heeft uitgevoerd.

Deze informatie is overbodig, subjectief, beschadigend en grievend voor de vertrokken accountant. Helemaal nu de briefschrijver wist dat de verzekeraar de vertrokken accountant 80 tot 100 procent arbeidsongeschikt had verklaard. Deze op de persoon van de zieke accountant gerichte informatie was dus niet proportioneel. In de ogen van de Accountantskamer heeft de briefschrijver tegen de achtergrond van het conflict louter zijn eigen belang voorop gesteld. Hij is daarbij voorbijgegaan aan het belang van de zieke accountant om niet in zijn eer en goede naam te worden aangetast. Deze handelwijze is in strijd met het fundamentele beginsel van integriteit.

Partners andere kantoor

Op de zitting is gebleken dat beide accountants de brief hebben gelezen vóórdat deze naar de klanten van het accountantskantoor werd gestuurd. In de brief wordt de naam van hun accountantskantoor expliciet genoemd en wordt de samenwerking tussen de twee kantoren aan de orde gesteld. De twee partners hebben echter besloten zich niet met de inhoud en verzending te bemoeien, omdat in hun ogen de AA en de andere maat hiervoor verantwoordelijk waren en zij zich afzijdig wilden houden van het conflict tussen de maten. De twee partners zijn erop gewezen dat de brief ook echt is verstuurd toen de zieke accountant hen vroeg om een rectificatie.

De Accountantskamer vindt dat de twee partners door de brief in verband zijn gebracht met niet-integer handelen van hun nieuwe partners. Het had op hun weg gelegen om er vóór het verzenden van de brief bij de AA (en de andere maat) op aan te dringen de grievende informatie over de zieke accountant te verwijderen en de informatie over de beëindigde samenwerking neutraler te formuleren of zich tegenover de geadresseerden van de brief moeten distantiëren van die informatie. Temeer omdat de zieke accountant hun uitdrukkelijk heeft verzocht een en ander te rectificeren. De twee partners hebben echter niets gedaan en daardoor in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van integriteit.

21/192 Wtra AK: vertrokken RA

Ad a, b, c en d

De klagers en de RA zijn het niet eens over de feiten, omstandigheden en stellingen die zij aanvoeren. De RA heeft alle belastende feiten gemotiveerd weersproken en/of deze in een ander daglicht geplaatst en de klagers zijn er niet in geslaagd om dit verweer te weerleggen. Schriftelijke stukken die de stellingen van één van beide partijen zouden kunnen ondersteunen ontbreken veelal. Daar staat het woord van de een tegenover dat van de ander(en). De Accountantskamer kan het woord van de ene partij niet meer of minder waarde toekennen dan dat van de ander. Daarom valt niet vast te stellen of de RA klachtwaardig heeft gehandeld.

Ad e Conceptjaarrekening

Volgens de AA en de belastingadviseur zijn de twee concepten van de maatschapsjaarrekening 2019 opgemaakt in strijd met het maatschapscontract. In die concepten heeft de RA ten onrechte plotseling de inventaris geactiveerd met terugwerkende kracht tot 1 januari 2018, terwijl die inventaris niet op de balans van 31 december 2018 stond, maar buitenvennootschappelijk was geïnvesteerd door de RA.

De RA heeft dit gemotiveerd bestreden. Volgens hem is het niet ongebruikelijk dat er meerdere conceptversies zijn van een jaarrekening. De klagers hebben niet duidelijk gemaakt waarom de RA bij het opstellen van die concepten in strijd zou hebben gehandeld met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en deskundigheid.

De Accountantskamer vindt dit klachtonderdeel ongegrond, omdat:

• de concepten zijn opgesteld toen de partijen een conflict hadden en de maatschap afwikkelden;
• het niet ongebruikelijk is dat concepten van een jaarrekening ter bespreking worden voorgelegd aan maten voordat de jaarrekening wordt vastgesteld;
• de partijen het niet eens zijn over de jaarrekening 2019 vanwege het conflict en een verschil van inzicht over hoe de maatschapsovereenkomst moet worden uitgelegd;
• niet is gebleken dat de RA in zijn concepten van de jaarrekening 2019 opzettelijk foutieve informatie heeft verwerkt;
• de stelling dat de jaarrekening omissies bevat niet is onderbouwd met een verwijzing naar bewijsstukken;
• de ontbrekende onderbouwing die zij op zitting alsnog hebben gegeven te laat kwam nu de RA zich daartegen niet meer adequaat kon verweren.

Ad f Concept niet te vroeg

Het is niet verboden een (concept)jaarrekening samen te stellen als die van het voorgaande jaar nog niet is vastgesteld. Bovendien heeft de accountant deze (concept)jaarrekening opgesteld op basis van de tussentijdse cijfers tot en met 3 augustus 2020 vanwege het einde van de maatschap en de overdracht van het dossier aan een onafhankelijke accountant.

Maatregel

Berisping voor de briefschrijver, omdat hij geen enkel oog heeft gehad voor de belangen van de zieke accountant en een conflictueuze situatie eenzijdig heeft belicht. Omdat de twee partners van het nieuwe kantoor slechts zijdelings zijn betrokken bij de schending van het integriteitbeginsel volstaat voor hen een waarschuwing.

Annotatie Lex van Almelo

Een AA en een belastingadviseur halen in 2017 een RA bij hun maatschap. Het is de bedoeling dat de RA de zaak na enkele jaren zal overnemen, weet Accountantweek te melden over de achtergrond van de klacht. Maar de samenwerking verloopt stroef en er ontstaat al spoedig ruzie. De RA wordt er echt ziek van, maar de twee andere maten suggereren in een brief aan de klanten van het kantoor dat de zieke accountant helemaal niet arbeidsongeschikt is en zich ten onrechte ziek heeft gemeld. De arbeidsongeschiktheidsverzekeraar heeft de accountant echter 80 tot 100 procent arbeidsongeschikt verklaard.

De tuchtrechter vindt de informatie over de zieke accountant in de brief overbodig, subjectief, beschadigend en grievend. Door de brief heeft niet alleen de AA niet-integer gehandeld. Ook de twee partners van het kantoor waaraan de klanten zijn overgedragen hebben niet integer gehandeld door zich afzijdig te houden. De zieke accountant heeft hen vergeefs om rectificatie gevraagd, maar zij deden niets en namen ook geen afstand van de brief.

De AA verweerde zich nog door te zeggen dat hij de brief heeft geschreven als ondernemer en niet als accountant. Maar dat verweer wuift de tuchtrechter weg, omdat de brief is verstuurd namens het kantoor, op briefpapier van het kantoor en is ondertekend met de accountantstitel.

In de andere zaak dienen de oud-maten een klacht in tegen de vertrokken RA. Die klacht is een schot hagel, die het doel mist bij gebrek aan deugdelijke onderbouwing. Daarbij komt dat er niks mis mee is om een conceptjaarrekening ter bespreking voor te leggen aan de gebruikers als die gebruikers maten zijn met wie een verschil van mening en inzicht bestaat. Het is ook niet tuchtrechtelijk verwijtbaar dat de accountant al een concept samenstelde voordat de jaarrekening van het jaar ervoor was vastgesteld. Dat is niet verboden. Bovendien was dit concept wegens de ontbinding en afwikkeling van de maatschap gebaseerd op tussentijdse cijfers. Wellicht dragen deze uitspraken bij aan het herstel van de accountant.