Nieuws 30 november 2011

Genuanceerde reactie NBA op plannen Barnier

De Europese Commissie heeft op 30 november haar voorstel gepresenteerd voor een verdere regulering van de Europese markt van accountants. De Europese hervorming van het accountantsberoep is volgens de NBA noodzakelijk en sluit aan bij het eigen Plan van Aanpak.

De NBA is bij monde van Ruud Dekkers positief over de maatregelen die bijdragen tot Europese harmonisering. Dit betreft bijvoorbeeld de invoering van internationale controlestandaarden (ISA's) en een Europees paspoort voor het accountantsberoep. Volgens Dekkers mag dit overigens niet leiden tot een verlaging van de opleidingseisen en, als gevolg daarvan, verlaging van de controlekwaliteit. 

Tevens steunt de NBA de beoogde vereenvoudiging van regelgeving voor het mkb. Ook hierbij plaatst Ruud Dekkers een kanttekening: "De Europese Commissie zou daarbij ook de huidige voorschriften ten aanzien van opleiding en praktijkstage moeten betrekken. Die kunnen beter dan nu worden afgestemd op de behoeften van de mkb-sector." 

Ook enkele andere maatregelen verdienen volgens de beroepsorganisatie steun, zoals het uitbreiden van de controleverklaring, bijvoorbeeld op het terrein van going concern, verbetering van de rapportage aan bestuur en auditcommissie, en de versterking van het Europese toezicht. 

Minder gelukkig is de NBA met de voorstellen voor verplichte kantoorroulatie en het scheiden van controle- en advieswerk. 

Ruud Dekkers: "Een verplichte kantoorroulatie leidt tot een verhoogd kwaliteitsrisico voor en na de wisseling van accountant. Dit geldt met name voor grote multinationale ondernemingen, waar de auditteams bestaan uit vele honderden medewerkers met specifieke sectorkennis die in één keer moeten worden vervangen. Het risico van kwaliteitsvermindering geldt ook voor de laatste twee jaar; een 'calculerende' accountant zal zijn aandacht dan eerder richten op toekomstige adviesdiensten in plaats van een kwalitatief goede audit." 

Recent wetenschappelijk onderzoek van Nyenrode Business Universiteit toont bovendien aan dat een langjarige cliëntrelatie - in tegenstelling tot de gangbare opinie - juist een positieve invloed heeft op de kritische houding van de accountant. 

Ook de voorgestelde scheiding van controle- en advieswerk is niet gestoeld op feiten. Het onderzoek van Nyenrode laat zien dat advieswerkzaamheden, mits beperkt van omvang, geen invloed hebben op de onafhankelijke positie van de accountant. Fiscale advieswerkzaamheden hebben ook bij grotere omvang geen enkele invloed. 

Ruud Dekkers: "Een rigoureuze scheiding van controle en advies is daarentegen zeer inefficiënt. Naast de wettelijke controle verrichten accountants vele audit- en auditgerelateerde werkzaamheden die geen enkele bedreiging vormen voor de onafhankelijkheid en de kosten voor de onderneming verlagen omdat de accountant voortbouwt op reeds verricht controlewerk. Het gaat hier bijvoorbeeld om wettelijk verplichte verklaringen, controle van duurzaamheidsverslagen, prospectussen, werkzaamheden ten behoeve van toezichthouders, subsidieverklaringen en om adviezen over de optimalisering van verslaggeving en interne beheersing." 

De NBA pleit via haar Plan van Aanpak voor maatregelen die voortbouwen op het wetgevend kader dat de laatste jaren is ontwikkeld. Verbetering van extern toezicht (met name op Europees niveau), versterking van de rol van commissarissen en verscherping van bestaande onafhankelijkheidsregels leiden tot een hogere controlekwaliteit. 

Ruud Dekkers benadrukt dat controlekwaliteit het belangrijkste uitgangspunt is voor de beroepsorganisatie. "Ook maatregelen die getroffen zijn om de marktwerking te verbeteren toetsen we op hun effect op de kwaliteit. Over de marktwerking als zodanig doen we geen uitspraak." 

Tenslotte bepleit de NBA een versterking van de signalerende functie van de accountant. Ruud Dekkers: "Wij missen dit in de voorgestelde maatregelen van de Europese Commissie. Juist hier lag ons inziens een belangrijk kritiekpunt op het beroep. In ons rapport over de versterking van de poortwachtersfunctie hebben we daarom voorstellen gedaan over het verstrekken van meer zekerheid bij meer informatieve rapportages. Dit betreft bijvoorbeeld kwartaalcijfers en meer prospectieve informatie in het jaarverslag, bijvoorbeeld op het gebied van risicomanagement, (her-)financiering en mogelijke continuïteitsrisico's. Ook hebben we het initiatief genomen tot de publieke management letters die beogen om mogelijke systeemrisico's vroegtijdig te signaleren. Deze initiatieven verdienen Europese navolging."