Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Gedwongen door liquiditeitsproblemen verkoopt een verzekeringsagent zijn bedrijf eind mei 2010. De verkoopprijs valt veel lager uit dan verwacht. Volgens de agent komt dat, omdat de zogenoemde volmachtbalans tot begin 2010 niet is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekeningen. Die balans geeft een overzicht van de financiële gegevens die horen bij de uitvoering van de volmachtovereenkomsten die de agent gesloten heeft met de verschillende verzekeraars.

Een registeraccountant heeft de jaarrekeningen goedgekeurd, ondanks het ontbreken van de volmachtbalans. Ook gaf hij een goedkeurende verklaring af bij de rekening-courantoverzichten, waarop de voorschotten staan die de agent ontvangen heeft om schades af te wikkelen alsmede de premies die de agent heeft geïncasseerd voor (en nog moet afdragen aan) de verzekeraars.

De agent dient een klacht in tegen de accountant. De Accountantskamer verklaart de klacht deels niet-ontvankelijk en voor de rest ongegrond. De agent gaat in beroep tegen de uitspraak.

Beroepsgronden

De Accountantskamer heeft ten onrechte gezegd dat:

1. de volmachtbalans niet in de jaarrekeningen hoefde te worden opgenomen;
2. de accountant goedkeurende verklaringen bij de geconsolideerde jaarrekeningen mocht afgeven, terwijl hij niet heeft gezien dat er sprake was van 'onderdekking' bij de bank en heeft verzuimd voldoende controle-informatie op te vragen;
3. de accountant zich ertoe mocht beperken alleen de juistheid van de rekening-courantoverzichten te controleren.

Oordeel

Het beroep is ongegrond.

Ad 1

De agent meent dat de balans zonder de volmachtbalans een onvolledig beeld geeft van de rechten, verplichtingen, baten en lasten. De verschuldigde premies waren een schuld van het kantoor aan de verzekeraar, die het kantoor alleen kan terugvorderen als het zogenoemde wanbetalersprotocol wordt nageleefd. Bij een faillissement van het kantoor zouden zowel de saldi van de rekeningen als de premiedebiteuren in de failliete boedel vallen. Verder wijst de agent onder meer op AWB 05/99. Die kwestie ging weliswaar over het opnemen van rekening-courantverhoudingen en niet op het opnemen van een volmachtbalans, maar maakt wel duidelijk de balans bij volmachtverhoudingen inzicht moet bieden in de rechten en verplichtingen van de vennootschap.

Volgens het college is een volmachtbedrijf niet verplicht om in de jaarrekening (volmacht)balansposten op te nemen voor (nog te) ontvangen premies van verzekerden en van betaalde schadenota's van zorgverleners. In het Burgerlijk Wetboek, de RJ en de NVCOS is geen bepaling te vinden die dat voorschrijft als het om geldstromen gaat die uitsluitend samenhangen met de uitvoering van de verzekeringsovereenkomsten. Uit de overgelegde stukken wordt duidelijk dat de beroepsgroep geen eensluidende opvattingen heeft over het opnemen op de balans.

De agent vindt dat de nog te ontvangen premies van de verzekerden een schuld vormen van het kantoor aan de verzekeraars. Volgens het college gaat het daarentegen om een schuld van de verzekerden aan de verzekeraars en daarom doet het wanbetalersprotocol hier niet ter zake. Dat de desbetreffende geldstromen liepen over ('inzake'-)rekeningen op naam van van het kantoor van de agent leidt niet tot een ander oordeel, omdat deze gelden op grond van de volmacht- en verzekeringsovereenkomsten van de verzekeraars zijn. Verder was een (naderend) faillissement, waarbij de verzekeraars hun vorderingen wellicht niet kunnen innen, niet aan de orde. Al met al kun je de accountant daarom niet tuchtrechtelijk verwijten dat hij geen volmachtbalans heeft opgenomen in de jaarrekening.

Ad 2

Volgens de agent was de kredietlimiet fors overschreden en was er een substantiële onderdekking in combinatie met een slecht resultaat. Zonder de rente over de ('inzake'-)rekeningen zouden de resultaten nog slechter zijn geweest. De bank had al gezegd de relatie te willen stoppen en hooguit een overbruggingskrediet te willen verstrekken voor zes maanden. De controlerend accountant had daarom een standaardbankverklaring en/of andere controle-informatie moeten opvragen.

Volgens het college heeft de Accountantskamer terecht gezegd dat:

• een controlerend accountant op grond van NVCOS 570 moet beoordelen of de (impliciete) inschatting van het bestuur over de duurzame voortzetting van haar activiteiten aanvaardbaar is;
• een controlerend accountant op grond van paragraaf 11 moet vaststellen of er gebeurtenissen en bedrijfsrisico's bestaan die twijfels konden doen rijzen over de continuïteit;
• de enkele omstandigheid dat er weinig zekerheden stonden tegenover de schulden aan kredietinstellingen onvoldoende is om te twijfelen aan de continuïteit;
• er geen regel bestaat die de controlerend accountant voorschrijft bij bankkredieten van enige omvang altijd een 'standaardbankverklaring' moet opvragen.

Volgens het college heeft de agent:

• niet onderbouwd dat de bank de relatie wilde stopzetten en hooguit een overbruggingskrediet wilde verstrekken;
• niet aannemelijk gemaakt dat de controle van de accountant onvoldoende was.

Ad 3

De agent vindt dat de accountant op grond van het controleprotocol zowel de juistheid als de volledigheid van de overzichten had moeten controleren. De Accountantskamer is buiten de rechtsstrijd getreden door na te gaan of het protocol bindend was voor partijen en heeft ten onrechte geconcludeerd dat de agent zelf bezwaar had moeten maken tegen de beperkte reikwijdte van de controle.

Volgens het college staat vast dat:

• de rekening-courantoverzichten zijn opgesteld conform een 'format' waarmee (in afwijking van het controleprotocol) alleen de juistheid van de gegevens kon worden vastgesteld;
• de agent en de verzekeraars volledig op de hoogte waren van deze manier van controleren en daartegen nooit bezwaar hebben gemaakt.

Daarom heeft de accountant niet tuchtrechtelijk verwijtbaar gehandeld door in afwijking van genoemd protocol niet ook de volledigheid van de gegevens te controleren.

Maatregel

Geen.