'Hogere lonen leiden tot hogere productiviteit'
Er is in Nederland steeds meer steun voor loonsverhogingen. Vanwege recente inzichten is de angst dat hogere lonen leiden tot een hogere werkloosheid aan het verdwijnen.
Dat zegt Thijs Knaap, hoofdeconoom bij pensioenuitvoerder APG. Knaap stelt een traditionele economische zienswijze ter discussie: Bij een arbeidsmarkt met vrije keuze moeten lonen gelijk aan de zogenoemde marginale productiviteit, oftewel, het aantal producten dat door een extra arbeidskracht wordt geproduceerd. De theorie zegt dat mensen op zoek gaan naar een andere baan als het loon van werknemers lager ligt dan die maatstaf.
Knaap zegt dat dat model "wel heel simpel" is. "Immers, je gaat ervan uit dat mensen een vaste productiviteit hebben en dat omzetten in geld. Het is dan ook zeker niet het enige model. Het kan namelijk ook omgekeerd werken. Niet: harder werken en dan meer loon, maar juist dat mensen meer loon krijgen en daardoor harder gaan werken."
Knaap noemt in dit verband de efficiency wage theory van Stiglitz en Shapiro uit 1984. "Die theorie maakt duidelijk dat als je de imperfecties van de mens en de arbeidsmarkt meeneemt en iets meer betaalt dan zou moeten, dit handig kan zijn. Dan doen mensen misschien meer hun best, ook als je niet kijkt. Dan zijn ze meer gemotiveerd. En dan willen mensen hun baan behouden", aldus Knaap.
Innovatie
Daarbij zouden er nog twee andere modellen verklaren waarom hogere lonen goed werken, namelijk de meerwaarde van arbeidsbesparende technologie en het effect van meer geld in omloop brengen. Het eerste model laat zien dat een hoger loon innovatie stimuleert. Knaap: "Als arbeid duur is, dan wordt het interessant om innovaties in te zetten om de productiviteit te verhogen. Neem de schilder die veertig euro per uur verdient. Die kan beter in plaats van de kwast een latexspuit gebruiken om wanden en plafonds van een strakke verflaag te voorzien. Bij een schilder die voor tien euro per uur aan de slag gaat, is dat voordeel minder groot."
Het tweede model beschrijft hoe hogere lonen de vraag naar producten verhoogt, omdat er meer geld in omloop is. Bedrijven verkopen volgens Knaap meer omdat arbeiders dat extra geld weer bij hen uitgeven, waarmee ook de productiviteit weer oploopt.
Gelukkiger
Vanwege personeelstekorten en inflatie zijn de lonen in Nederland in de afgelopen jaren flink gestegen. Het bruto uurloon steeg vorig jaar met gemiddeld 7 procent. Dat is volgens het CBS de grootste stijging sinds 1978. Ook het Centraal Planbureau berekende dat het verhogen van lonen werkt, wat de basis vormde voor het kabinet Rutte IV om het minimumloon te verhogen met tien procent.
Knaap vindt het een goede ontwikkeling, omdat zowel de modellen als onderzoek naar de praktijk laat zien dat het verhogen van lonen positief werk, "In Nederland hebben we lang op het tegenovergestelde spoor gezeten. Er werd altijd gezegd dat hogere lonen tot meer werkloosheid zouden leiden, en dat daarom loonmatiging nodig was. Daarin is de laatste jaren een kentering gekomen. Er is meer steun voor hogere lonen."
Daarnaast noemt Knaap nog een ander belangrijk effect van een beter gevulde portemonnee bij werknemers: Recent onderzoek laat zien dat mensen gelukkiger worden van hoger loon. "Tenzij je behoort tot de groep die chronisch ontevreden is."
Gerelateerd
Berenschot: Organisaties laten kansen liggen voor oplossen personeelstekort
Het bedrijfsleven en de overheid laten op grote schaal kansen liggen om het personeelstekort op te lossen. De inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt,...
Arbeidsproductiviteit Nederland minder gegroeid dan in buitenland
De arbeidsproductiviteit van Nederland is de afgelopen tien jaar minder hard gegroeid dan in andere rijke landen. Dit komt grotendeels door een verschuiving van...
Schoolbesturen geven recordbedrag uit aan inhuur personeel
Het primair en voortgezet onderwijs gaven vorig jaar samen ruim een miljard euro uit aan het inhuren van docenten en ander personeel van buiten. Dat is een stijging...
Stijging cao-lonen evenaart sterkste toename in ruim veertig jaar
De stijging van de Nederlandse cao-lonen evenaarde afgelopen kwartaal de sterkste toename in meer dan veertig jaar. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek...
Nederland koploper in zakelijk gebruik WhatsApp, ondanks risico's
Drie op de vier Nederlandse werknemers gebruiken WhatsApp voor werkgerelateerde communicatie. Hiermee staat Nederland bovenaan in Europa en ver boven de Verenigde...