Opinie 05 november 2012

Rugpijn van PKI-cursus

Eindelijk was het zover. 2 oktober 2012. De dag waarop ik de verplichte PE-cursus 'professioneel-kritische instelling' (PKI) moest volgen.

Na alle ophef, commotie en discussie in accountantsland, zou ik vandaag aan den lijve ondervinden welke toegevoegde waarde deze cursus voor mij zou brengen.

Ter voorbereiding moest ik een internetfilmpje bekijken. Ik had moeite om mijn ogen open te houden. Ik schrok even wakker van de PKI-definitie van Ter Harmsel: een gezond wantrouwen tegenover aangereikte informatie. Ik kreeg weer een sprankje hoop. Een vragenlijst kwam voorbij. De irritatie nam echter sterk toe na het lezen van drie ter voorbereiding toegestuurde artikelen over PKI, eerder gepubliceerde artikelen in dit blad. In al deze artikelen werd ingehaakt op de rol van de accountant in controlesituaties. Was dit nu de ideale voorbereiding voor de accountant in een samenstelpraktijk?

U raadt het al. Met enige scepsis stapte ik op 2 oktober in mijn auto. Met rechte rug arriveerde ik alsnog in de cursusruimte.

De cursus begon met een sheet over de definitie van PKI. Iets met houding, alertheid en een kritische beoordeling van controle-informatie. Een definitie uit de COS-bundel, die betrekking heeft op het controleren van financiële overzichten. Hallo, ik ben samensteller.

Waarom dan wel deze cursus voor de samenstelpraktijk? Ook daar was een sheet aan besteed. Het ging om de beleving van de gebruiker. Was dat niet de verwachtingskloof die werd verward met een PKI? Gelukkig stond er nog een bullet op de sheet. Uitspraken van de Accountantskamer over ethische zaken. Zijn deze uitspraken representatief om te veronderstellen dat de doelgroep van samenstelaccountants een PKI-vitaminetekort heeft? Is het tuchtrecht juist niet bedoeld om misstanden op dit terrein te beoordelen en waar nodig te veroordelen?

Vervolgens werd een aantal vragen behandeld en bediscussieerd die de cursisten als voorbereidingsopdracht hadden moeten maken. Leuke discussies. Maar werden dit soort discussies niet altijd al gevoerd op professionele kantoren? Hadden we daar nu een verplichte cursus voor nodig? Ondertussen ploften de e-mails en berichten van klanten weer binnen op mijn telefoon. Mijn PKI-attitude gaf aan dat daar nu de aandacht naar uit zou moeten gaan. Gelukkig lunchtijd. Even bellen.

Na de lunch werd het pas echt interactief. Wij kregen een aantal filmpjes te zien, om vast te stellen dat we niet kritisch genoeg kijken. Inderdaad. De aap werd gemist. Had dit nu te maken met géén professioneel kritische instelling? Nee. Dit heeft gewoon te maken met de wijze waarop onze hersenen functioneren.

Ook al denken wij dat wij alles hebben gezien, dan hoeft dat nog niet te betekenen dat wij inderdaad alles hebben gezien. Een verontrustende gedachte. Helemaal als je bedenkt dat klanten gebruik zouden kunnen maken van neurotechnieken om onze hersenen te misleiden. Helaas werd niet verder ingegaan op deze materie. Wellicht zou tijdens deze verplichte cursus een aantal neurolinguïstische programmeringstechnieken (NLP-technieken) kunnen worden aangeleerd. Om de juiste informatie wel boven tafel te krijgen bij onze klant. Een gemiste kans. Een dure dag met weinig toegevoegde waarde.

Met een kromme rug verlaat ik de cursusruimte.

Deze bijdrage is ook als column geplaatst in het novembernummer van Accountant.