Opinie

Leren van de dokter

Ik betoogde recent dat accountants nog wel wat kunnen leren van de luchtvaartsector. Daarbij verwees ik onder andere naar de medische professie die het accountantsberoep daar schoorvoetend in voor gaat.

Zouden we ook nog iets kunnen leren van die medische professie?

Volgens Jan Wietsma wel. Dennis Doornbos vond, in de reacties onder dezelfde blog, zelfs dat een vergelijking met medische fouten nogal ongelukkig was. Het wekte bij mij een beetje de indruk dat kritiek op de dokter niet mag.

Mogelijk doe ik Wietsma en Doornbos tekort, en dan alvast mijn excuses. Maar het past wel in een bredere trend. Artsen lijken niet zelden wat boven kritiek verheven, en tonen zichzelf ook regelmatig boven kritiek verheven. En waarom? Wat ik inmiddels van veel artsen gehoord heb: hun omgang met kritiek heeft alles te maken met de kwestie van leven en dood.

Enerzijds ken ik artsen die bijzonder veel stress en onzekerheid ondervinden van het feit dat zij door hun handelen de dood van patiënten kunnen veroorzaken. Anderzijds is de veelgehoorde reactie op iedere vorm van kritiek: dat hoort er nu eenmaal bij, wij gaan immers over leven en dood.

Opvallend vind ik daarbij de bereidheid, de wil van patiënten om in deze redenering mee te gaan. Een bereidheid die overigens wel in rap tempo afneemt.

In de praktijk is de kans dat een arts door diens handelen daadwerkelijk de dood veroorzaakt of voorkomt overigens klein. Niet alleen spelen andere factoren dan het handelen van de arts een rol, veel artsen komen hoe dan ook zelden in de situatie. Mede afhankelijk van het specialisme vanzelfsprekend.

Het doet denken aan accountants die door hun handelen de ondergang van een miljardenbedrijf als Enron kunnen veroorzaken. Niet alleen speelt de accountant vrijwel nooit een solo-rol, maar ook zelden de hoofdrol en nog zeldzamer op een dergelijk groot toneel.

En dan komt er ineens een Onderzoeksraad voor de Veiligheid die naar de feiten kijkt, het onnodige falen aan de kaak stelt. En de ziekenhuizen laten weten dat ze vooral niet zitten te wachten op meer inspecties.

Herkent u de overeenkomsten?

We kunnen inderdaad wat leren van de medische professie. Enkele lessen die ik zie:

  • Overschat je eigen betekenis niet. Onderschat je eigen verantwoordelijkheid niet.
  • Jezelf vrijpleiten van verantwoordelijkheid lukt best lang, maar als de grens gepasseerd is, is er geen houden meer aan.
  • Zelf denken dat je het allemaal wel goed doet is mooi, en belangrijk. Kritisch naar de feiten kijken ook.
  • Serieus toezicht komt niet omdat je fouten maakt. Het komt omdat je die fouten niet onder ogen wil zien.

En nog iets. Denkt u dat artsen fouten maken omdat ze niet onafhankelijk genoeg zijn van de patiënt?

Ook daarin zit een les voor het beroep, volgens mijn onbescheiden mening. Onafhankelijkheid is NIET het probleem.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Arnout van Kempen di CCO CISA is Senior manager Risk & Compliance bij Baker Tilly. Hij schrijft op persoonlijke titel. Hij is lid van de Commissie Financiƫle verslaggeving & Accountancy van de AFM en lid van de signaleringsraad van de NBA. Daarnaast is hij diaken van het bisdom 's-Hertogenbosch.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.