Opinie 18 januari 2016

Jaarrekening-ellende ggz leert accountants actiever te zijn in maatschappelijke discussies

Twintig procent van de instellingen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) vraagt opnieuw uitstel voor het deponeren van de jaarrekening. Banken maken zich zorgen en de potentiële maatschappelijke impact is groot. Niet alleen hier mag de stem van de accountant duidelijker worden gehoord.

Door onduidelijkheid en discussie over de rechtmatigheid van declaraties lopen veel instellingen voor curatieve geestelijke gezondheidszorg fors achter met het deponeren van de jaarrekeningen 2013 en 2014.
De minister verleende uitstel tot eind 2015, maar dat blijkt niet voldoende. Ondanks een met zorgverzekeraars, Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) en zorg-accountants opgestelde lijst van controlepunten zijn er nieuwe meningsverschillen ontstaan. Medische, zorgvergoeding-technische en accountancyaspecten komen hierbij samen. Banken dreigen met hogere rentes. De NZa heeft aangeboden om te bemiddelen. Het overlegorgaan van ‘zorgaccountants’ laat via de voorzitter weten dat ‘de ggz niet te lang in modder moet blijven steken.’

Kennismakelaar

Het is positief dat accountants collectief deelnemen aan wezenlijke discussies binnen de sectoren waarin zij werken. Maar het GGZ-voorbeeld laat zien dat het niet altijd voldoende is.

Er zijn meer sectoren waar vakinhoud, regelgeving en commerciële belangen botsen. De (controlerend) accountant kan niet optreden als rechter en moet zijn afstand bewaren, maar kan wel fungeren als ‘early warning’-system’ en kennismakelaar. Dat is hij niet alleen verplicht aan zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid, maar draagt ook bij aan het voorkomen en verhelpen van systeemfouten in bedrijfssectoren.

Wat mij betreft mogen wij als accountants daar pro-actiever en prominenter in zijn. Ik heb geen direct zicht op de diepere inhoud van de GGZ-problematiek, maar zie parallellen met andere maatschappelijk significante cases. Denk aan gemeenten en (af)waardering van grondprijzen en risicospreiding bij publieke organisaties met private activiteiten.

Niet wegduiken

Er is een subtiel maar belangrijk evenwicht tussen reageren op (maatschappelijke, politieke en macro-economische) ontwikkelingen en actief participeren; het op basis van deugdelijke onderbouwing trachten te sturen hiervan.

Het past ons vakgebied op dit moment niet om een te grote broek aan te trekken. Terecht is de aandacht gericht op het herwinnen van vertrouwen. Maar vertrouwen bouw je óók op door op te komen voor je mening; door niet weg te duiken voor open discussies waar wellicht afbreukrisico in schuilt.

Men hoeft het niet met iemand eens te zijn om respect voor hem of haar te hebben. Als accountants zitten we op een schat aan informatie en ervaringen die van grote waarde zijn voor het maatschappelijke debat. We moeten deze delen én duiden.