Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

In het kader van de echtelijke boedelscheiding vraagt de ex-vrouw van een ondernemer aan een accountant-administratieconsulent de financiële positie van haar man te analyseren. De accountant doet een eerste onderzoek in mei 2010.

Eind maart 2011 stuurt de accountant de uitkomsten van de actualisatie van het eerdere onderzoek. Daarin gaat hij ook kwalitatief in op de standpunten van de ondernemer, die onder meer te vinden zijn in een tussenbeschikking van de Rechtbank Utrecht. De vrouw gebruikt de brieven van de accountant begin april 2011 in het vervolg van de scheidingsprocedure.

Eind mei 2012 schrijft de accountant in twee brieven aan de advocaat van de vrouw dat hij:

• de gewenste informatie van de ondernemer niet heeft ontvangen;
• niet kan uitsluiten dat de privéschuld van de ondernemer aan één van zijn bv's is ontstaan doordat de bv geld heeft overgemaakt aan een bankrekening van de ondernemer die buiten het zicht van de boedelverdeling is gebleven;
• zonder de benodigde informatie de aandelen in die bv niet kan waarderen.

Bij gebrek aan informatie schat de accountant de waarde van de aandelen op een bedrag tussen de 77 mille en 3 ton. Hij kan de waarde van die aandelen alleen vaststellen met een due diligence-onderzoek van de genoemde bv en haar deelnemingen.

In augustus 2012 verstrekt de klager alsnog financiële informatie aan de Rechtbank Utrecht. Maar eind oktober 2012 laat de accountant aan de advocaat van de vrouw weten dat hij nog steeds relevante informatie mist, zoals:

• meerdere pagina's van de samenwerkingsovereenkomst van de aandeelhouders in een deelneming;
• de jaarstukken 2010 en 2011 van de bv;
• inzicht in de financiële mutaties van de rekeningcourant-schuld van de ondernemer aan de bv;

Op basis van de gedeponeerde balansen per 31 december 2010 en 2011 komt de accountant met twee rekenvoorbeelden, die resulteren in waardes van tussen de 193 en 244 mille respectievelijk tussen de 305 en 351 mille.

De ondernemer beklaagt zich bij het kantoor van de accountant over diens handelwijze en taalgebruik. De directeur vaktechniek maakt in een gesprek zijn excuses namens het kantoor en vertelt dat de opdracht in handen is gegeven van een andere accountant. De andere accountant tapt echter uit hetzelfde vaatje, zo vindt de ondernemer, omdat hij in de procedure citeert uit een mei-brief van zijn voorganger en een stortvloed aan financiële gegevens eist.

De rechtbank bepaalt de waarde van de ondernemingen uiteindelijk op 305 duizend euro. De ondernemer moet de vrouw de helft daarvan betalen. In augustus 2014 dient hij een klacht tegen beide accountants in bij de Accountantskamer.

Klacht

De eerste accountant heeft:

a. in zijn eerste brief van 29 maart 2011 ten onrechte grove en beschuldigende formuleringen gebruikt;

b. de ondernemer in zijn tweede brief van 29 maart 2011 zonder onderzoek beschuldigd van verduistering en boekhoudfraude;

c. vanuit de veronderstelling dat de ondernemer fraude en verduistering had gepleegd in zijn eerste brief van 29 mei 2012 een overvloed aan financiële gegevens geëist voor een ander doel dan de aandelenwaardering, terwijl voor de deelneming al een waarderingsmethode bestond;

d. de ondernemer in zijn eerste brief van 29 mei 2012 ongefundeerd beschuldigd van verduistering en boekhoudfraude en alle objectiviteit uit het oog verloren;

e. in zijn tweede brief van 29 mei 2012 onjuiste rekenvoorbeelden gegeven en daardoor een verkeerde indruk gewekt, terwijl hij wist dat de rechtbank enig gezag zou toekennen aan die brief;

f. in zijn brief van 25 oktober 2012 opnieuw onjuiste rekenvoorbeelden gegeven en daardoor een verkeerde indruk gewekt, terwijl hij wist dat de rechtbank enig gezag zou toekennen aan die brief;

De tweede accountant heeft:

g. in zijn e-mailberichten van 14 november 2013 en 3december 2013 ten onrechte volhard in de onjuiste handelwijze van zijn voorganger door:

• de brief van 29 mei 2012 te citeren;
• ook ten onrechte een overvloed van financiële gegevens te eisen;
• zodoende ook de waarheidsvinding te belemmeren;
• de onjuiste beschuldiging van zijn voorganger over te nemen.

Oordeel

De klachtonderdelen a en b zijn niet-ontvankelijk, want te laat ingediend. De overige klachtonderdelen zijn ongegrond.

Ad c en d

De accountant schrijft dat het van eminent belang is te weten hoe de privéschuld van de ondernemer in de bv tot stand is gekomen. Hij schrijft de advocaat van de vrouw dat met name de grootboekkaarten en bankafschriften van 2008 en 2009 daarover wellicht uitsluitsel kunnen geven. De brief gaat dus niet over de waardering van de aandelen, maar over de privéschuld die de ondernemer heeft opgevoerd.

De vrouw en de advocaat hadden zich al geruime tijd voor de tussenbeschikking van de rechtbank tot de eerste accountant gewend. De ondernemer wist dat de rechtbank hem niet had bevolen de stukken te geven over de privéschuld. Daarom slaat het verwijt dat de eerste accountant de tussenbeschikking heeft gebruikt voor een ander doel nergens op.

Het verwijt van de beschuldiging van (boekhoud)fraude en verduistering is feitelijk ook onjuist. De accountant heeft namelijk alleen maar gezegd dat:

• op basis van de voorliggende gegevens niet uit te sluiten valt dat de schuld was ontstaan door geld over te maken op een bankrekening waar de vrouw geen zicht op had;
• voor uitsluitsel hierover nader onderzoek noodzakelijk was.

Je kunt daarom ook niet concluderen dat de gebruikte bewoordingen niet betamelijk zijn.

Ad e en f

Volgens vaste jurisprudentie van de Accountantskamer geldt als algemeen uitgangspunt dat een accountant ook bij het opstellen van een partijdige brief of rapportage moet voldoen aan de fundamentele beginselen, zodat de brief of rapportage een deugdelijke grondslag moet hebben. Als een accountant een bijzonder belang vertegenwoordigt bij het opstellen van een partijdige brief of rapportage geldt de eis van objectiviteit onverkort.

Die eis geldt eens te meer als de accountant weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat die brief of rapportage wordt gebruikt in een gerechtelijke procedure. Het maatschappelijk verkeer hecht toegevoegde waarde aan de informatie die een accountant verstrekt in een gerechtelijke procedure en de accountant moet ervoor zorgen dat zijn informatie de objectieve waarheidsvinding niet belemmert, doordat die te eenzijdig is toegespitst op het standpunt/belang van zijn opdrachtgever/cliënt.

De ondernemer heeft niet aangetoond dat de brieven van de accountant aan dit manco lijden. Wel vindt de Accountantskamer dat het in zijn algemeenheid geen navolging verdient om onechte cijfers en hypothetische rekenvoorbeelden te gebruiken, zoals de eerste accountant heeft gedaan. In een situatie als deze kan het voorbeeld een verkeerde indruk wekken als onvoldoende duidelijk wordt gemaakt welke beperkingen daaraan kleven. In dit geval is dat wel goed duidelijk gemaakt, zodat het gebruik van gefingeerde cijfers geen tuchtrechtelijk verwijt oplevert.

Dit geldt ook voor de brief van 25 oktober 2012, zodat de accountant de civiele rechter hiermee ook niet verkeerd heeft voorgelicht.

Ad g

Dit klachtonderdeel is geheel gebaseerd op de ongegrond verklaarde klachtonderdelen en daarom ook ongegrond.

Maatregel

Geen.