Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

De eigenaar van een transport- en kraanverhuurbedrijf wil de onderneming overdragen aan zijn zoon. Een accountantskantoor stelt een memo op ten behoeve van de bedrijfsopvolging.

Op basis daarvan worden vader en zoon het in 2007 eens over de geleidelijke overname van alle aandelen voor 1,2 miljoen euro. De eerste tranche wordt eind december 2007 verkocht en geleverd. In 2010 volgt een tweede tranche, van 10 procent.

Vanwege psychische problemen wordt de vader van medio 2008 tot eind 2010 driemaal opgenomen in een psychiatrische kliniek in België. Hij gaat in die tijd een relatie aan met een andere vrouw en scheidt in september 2010 van zijn vrouw. De behandeling van de man duurt tot in december 2013.

Twee accountants-administratieconsulenten stellen in augustus en oktober 2010 een memo op ten behoeve onder meer de bedrijfsopvolging en de echtscheiding. Volgens de memo’s zouden de twee in de nieuwe structuur gezamenlijk de holding van de ondernemer gaan besturen, samen met een bedrijfsleider.

Begin 2011 stelt de kantonrechter de ondernemer op eigen verzoek onder bewind. De ex-zwager blijft tot mei 2014 bewindvoerder.

In april 2011 worden de voortgang en de actiepunten inzake de bedrijfsopvolging besproken aan de hand van een geactualiseerd memo, financiële overzichten en de conceptrapporten van de jaarrekeningen, die de accountants hebben opgesteld.

Een jaar later vraagt de ondernemer aan één van de accountants onder meer hoe hij denkt over de mogelijke afwaardering van de aandelen.

In het kader van de herwaardering van de aandelen schakelt de zoon een expert in, die in september 2012 overlegt met de ene accountant. Korte tijd later bespreekt deze accountant op zijn kantoor de herziening van de bestaande aandelenstructuur met de ondernemer, zijn vriendin en de ex-zwager. De bedoeling is de bedrijfsopvolging te versnellen door de rest van de aandelen – 70 procent - over te dragen aan de zoon. De accountant schrijft de expert dat hij de drie ton, die de expert voorstelt, aan de lage kant vindt. Gezien de actuele werkelijkheid is hij echter bereid het voorstel te ondersteunen.

In maart 2013 passeert de notaris de leveringsakte van de resterende aandelen.

Eind 2015 dient de ondernemer een klacht tegen de accountants in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountants hebben niet objectief, onzorgvuldig en niet vakbekwaam gehandeld door:

1. zowel diensten te verlenen aan de ondernemer als aan de zoon, terwijl die uiteenlopende belangen hadden;
2. alleen oog te hebben voor de belangen van de zoon en diens vennootschappen.

Oordeel

De klacht is gegrond.

Het fundamentele beginsel van objectiviteit wordt niet alleen geschonden als het oordeel van de accountant daadwerkelijk niet objectief was, maar ook als duidelijk is dat de accountant zich heeft begeven in een situatie waarin zijn objectiviteit te zeer in het gedrang komt. In dit geval staat niet vast dat de accountants de belangen van de ondernemer ook echt niet goed hebben behartigd.

De accountants hebben echter onvoldoende duidelijk gemaakt aan de betrokken partijen wat hun rol was en hoe zij omgingen met de (mogelijke) bedreiging voor hun objectiviteit ten gevolge van het (mogelijke) belangenconflict. De accountants hebben hierover niets vastgelegd in hun dossier en hebben daardoor in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van objectiviteit.

De twee hebben echter niet ondeskundig of onzorgvuldig gehandeld. De ondernemer heeft namelijk niet aannemelijk gemaakt dat:

• de afgesproken koopprijs van 1,2 miljoen euro in 2012/2013 nog steeds reëel was;
• de accountants dus ten onrechte akkoord zijn gegaan met een verlaging van de verkoopprijs.

Daar komt bij dat de ondernemer de accountants niet heeft verteld dat hij vond dat zijn belang het zwaarst moest wegen tegenover dat van zijn ex-echtgenote en het belang van de onderneming. De advisering over de verkoop van de resterende aandelen was niet ondeugdelijk.

Maatregel

Waarschuwing.

Annotatie Lex van Almelo

Wanneer je je als accountant begeeft in een situatie waarin jouw objectiviteit te zeer in het gedrang komt, moet je heel goed opletten. Bij een mogelijk belangenconflict kan ook het risico dat je niet objectief bent een schending opleveren van het objectiviteitsbeginsel wanneer je niet duidelijk aangeeft wat jouw rol is en hoe je de objectiviteit waarborgt.

Daarmee brengt de Accountantskamer geen nieuws. Wel nieuw in deze uitspraak is dat bij de vaststaande feiten het psychiatrisch verleden van de klager wordt gememoreerd, terwijl dat in de beoordeling van de klacht geen uitdrukkelijke rol speelt.