Het nauwe draaitrapje naar de 'Tower Studio' in de Beurs van Berlage, de vaste locatie van de debatsessies, werd door enkele senior bezoekers van de bijeenkomst met moeite overwonnen. Eenmaal boven vermaakte 'huisartiest' Dave Dekker het gezelschap als altijd met een reeks smartlappen, rondom het debat over de bevindingen van de CTA.

Organisator Antoinette Dijkhuizen verwees bij de aftrap naar haar recente 'liefdesbrief' aan het beroep, een nieuwe poging om partijen wat dichter bij elkaar te brengen. "We staan op een kantelpunt in het beroep", aldus Dijkhuizen. "We moeten kijken waar we elkaar kunnen vinden."

Hard hoofd

Novaa-voorzitter Marco Moling schetste kort de ontwikkelingen bij deze vereniging voor mkb-accountants. Hij verbaasde zich over de discussies rondom de controlekwaliteit en had er "een hard hoofd in" hoe het gaat met het accountantsberoep. Volgens Moling moet het vak terug naar de kern en het vertrouwen bij de maatschappij versterken. "We zijn nog steeds niet in staat om dat waar te maken." We verzanden nu vooral in discussies over regelgeving, meende hij, "maar het onderliggende probleem wordt niet opgelost".

NBA-directeur Berry Wammes constateerde  dat het debat over kwaliteit in veel gevallen niet gaat over de feiten, maar meer over "hoe we er in staan". Ook uit de CTA-rapportage blijkt weer de kloof tussen het beroep en de maatschappij, die we eigenlijk "met liefde en plezier" zouden moeten overbruggen, aldus Wammes. "Maar dat vereist een actief engagement met je stakeholders en daarmee heeft het beroep nog steeds moeite." Het gaat wat hem betreft om attitude en gedrag. De NBA en ook de Stuurgroep Publiek Belang doen hun best, bijvoorbeeld door meer te laten zien via het nieuwe Dashboard Accountancy en de factsheets die zijn aangeleverd bij de CTA. "Maar hoe meer feiten je produceert, hoe minder mensen door de bomen het bos lijken te zien." De oplossing ligt volgens hem in het actiever betrekken van stakeholders bij het ontwikkelen van dienstverlening, in plaats van alleen uit te leggen wat we doen.

Toezicht

Paul Dinkgreve, al elf jaar SRA-voorzitter en bestuurslid bij die kantorenorganisatie sinds 1990, beaamde dat accountants "erg sterk zijn in uitleggen wat ze niet kunnen en niet doen". De SRA telt inmiddels 380 aangesloten kantoren, waarvan 39 uit de top 50. En er lopen ook gesprekken met "oud-oob-vergunninghouders", glimlachte Dinkgreve.

De SRA heeft een uitgebreide en scherpe reactie gegeven aan de CTA over het toezicht op het beroep. Ook de staatscommissie vond het lastig om het complexe toezichtstelsel te doorzien, zo bleek. Er is maar één toezichthouder, de AFM. SRA en NBA moeten vooral bijdragen aan het lerend vermogen en het beroep verder brengen. "Dat kan alleen als je dichter bij de kantoren staat", aldus Dinkgreve. Ook de NBA komt nog onvoldoende toe aan het onderhouden van een effectief contact met de circa tachtig kantoren die door de beroepsorganisatie worden getoetst, erkende Wammes.  

De discussie met de zaal, aan de hand van de CTA-bevindingen, verliep vervolgens wat ongericht. "Veel jonge accountants vertrekken naar de business", werd gesteld. "Accountants bij de big four staan niet meer naast de klant maar op afstand." Moling benadrukte dat het mkb wezenlijk anders is dan de oob-markt. "In het CTA-rapport worden maatregelen genoemd die niet werken in het mkb." Hij pleitte dan ook voor een splitsing in het beroep, want er is sprake van verschillende culturen. "Er wordt te veel op één hoop gegooid." Volgens Dinkgreve wordt zo'n splitsing echter "een groot drama", want de opdrachten van ondernemers lopen over zulke grenzen binnen kantoren heen. Het moeten hanteren van verschillende kwaliteitssystemen maakt medewerkers "horendol", meende hij.

Communicatie

Vanuit de zaal werd gesteld dat het telkens weer neerkomt op discussies over standaarden, techniek en maatregelen. "Het is belachelijk dat je 53 maatregelen nodig hebt, je moet aan vertrouwen werken." Steeds weer vertellen hoe standaarden moeten worden uitgelegd helpt niet om de verwachtingskloof met het publiek te slechten.

De jongste rapportage van de AFM werd door sommige aanwezigen als "dramatisch" bestempeld. Wammes was het daarmee niet eens. Hij ziet dat de AFM opschuift naar het meer gezamenlijk met de desbetreffende kantoren en de beroepsorganisatie oppakken van oorzaken en het zoeken naar oplossingen. "De afgelopen jaren was het vooral naar elkaar wijzen."

Ook de moeizame communicatie van het beroep met de buitenwereld kwam aan bod. De accountancy reageert te veel vanuit "verdedigingsmodus", stelde een aanwezige FD-journalist. "De vaardigheid van het beroep om met de pers om te gaan kan beter", erkende Wammes. Ook Dinkgreve gaf aan dat accountants die kunnen communiceren "uitzonderingen in het beroep" zijn. Verder zag hij steeds vaker bij debatsessies dat de Chatham House Rule wordt toegepast, omdat deelnemers hun standpunten niet in het openbaar durven uit te dragen. "Want dan krijg je gelijk dertig juristen in je nek", viel de zaal hem bij.

Discussies over de intrinsieke motivatie van de sector om te veranderen, de aantrekkelijkheid van het vak en marktontwikkelingen als het uitbesteden van controlewerk maakten het debat vervolgens nog onoverzichtelijker. Daarna was er eindelijk tijd voor een laatste lied van zanger Dave Dekker.