Irene Kramer

De young profs krijgen de full experience bij de rechtbank: ze moeten door de security-sluis, tassen worden gescand, riemen en schoenen moeten uit. En als uw verslaggever een foto maakt van het prachtige houten plafond van de centrale hal van Rechtbank Overijssel, word ik terecht gemaand door een bode dat rechtzoekenden niet in beeld mogen komen. Even later vertelt secretaris Eveline van de Beld ons dat het plafond de 'zon der gerechtigheid' verbeeldt.

Al die belangen

Accountantskamer-voorzitter Sandra Schreuder legt in een mini-college ontstaan, werking en het waarom van het tuchtrecht uit. Het is een kwaliteitsinstrument, waarmee normen van het professioneel handelen, in het algemeen belang worden bewaakt, bevorderd en verduidelijkt. Het belang van de klager is daarbij secundair: hij of zij draagt in het algemeen belang iets aan en is daarmee ook een toezichthouder op het systeem.

Naast dat algemeen belang heeft de accountant ook te maken met het cliëntbelang en een financieel belang en de potentiële spanning daartussen. Schreuder vraagt de young profs naar hun kijk op de recente investeringen van private equity-partijen in accountantskantoren. Een deelnemer verwoordt de scepsis kernachtig: "Ik heb nog nooit een zak geld een vertrouwensband zien opbouwen."

Accountants en advocaten

In een interactieve quiz vergelijkt registeraccountant Ted Verkade, accountantslid van de Accountantskamer, de vijf fundamentele beginselen van accountants met de vijf kernwaarden van advocaten. Beiden moeten integer zijn, dat klinkt nog logisch. Maar hoeven advocaten niet professioneel te zijn en accountants niet deskundig? De zaal lacht. We kijken hier duidelijk "naar de letter" van de wet- en regelgeving voor beide beroepen.

Vakbekwaamheid en zorgvuldigheid zijn de woorden die in de VGBA staan om deskundigheid te beschrijven. Maar een partijbelang dienen, dat is iets wat alleen advocaten doen. Toch gaat bijna een derde van de meer dan honderd Accountantskamer-uitspraken per jaar over accountants die dat hebben gedaan. Daarmee schenden zij in de praktijk het fundamentele beginsel objectiviteit. "Lees die VGBA-toelichting", zegt Verkade, "die wordt regelmatig ge-update en staat vol nuttige tips!"

Amerikaanse invloeden

Na de pauze spelen de deelnemers vol verve een casus na in een moot court. De klacht van klaagster 'Splinter' aan het adres van accountant 'Balk' gaat over onvoldoende controlewerkzaamheden en onvoldoende aandacht voor gebeurtenissen na balansdatum. Onder het toeziend oog van de Koning mogen de young profs die dat willen, naast Sandra Schreuder plaatsnemen als rechters en accountantsleden. Met hun scherpe vragen dringen ze snel tot de kern van de zaak door: is sprake van voldoende onderbouwing van de balansposten, zijn controlestandaarden 240 en 250 goed toegepast en heeft de accountant wel gekeken naar de integriteit van het management?

Twee deelnemers zijn de advocaten van beide partijen. Eén van hen getuigt van een voorliefde voor Amerikaanse advocatenseries met een "Ik protesteer, dit is geen vraag!". En richting de andere advocaat: "Kan ik nog een deal maken?", als hij nattigheid begint te voelen nadat de voorzitter heeft gezegd "Niet gedocumenteerd, is niet gedaan". Neem je een mea culpa van de betrokken accountant in je oordeel mee als Accountantskamer? Daar zijn de meningen over verdeeld. In de Raadskamer zijn de young profs streng en komen tot een tijdelijke doorhaling als maatregel.

Minder bang

"Richting het einde van de opleiding tot accountant is er ook aandacht voor jurisprudentie en tuchtrecht en verwerken we die in onze opdrachten", zegt één van de deelnemers na afloop. "Daar werd ik ook wel een beetje bang van. Want iedereen maakt fouten en dan kan je hier komen. Maar door vanmiddag ben ik juist minder bang geworden, door te ervaren hoe het hier toegaat en de tips die we hebben gekregen." Zoals bijvoorbeeld over het belang van een buddy en een goede advocaat. Want, zoals een andere deelnemer zegt: "Een gewaarschuwd accountant telt voor twee."

Het bezoek aan de Accountantskamer werd georganiseerd door NBA Young Profs. De samenvatting en ervaringen van young profs aan de voorgaande 2023-editie van 'Leren van tuchtrecht' is terug te kijken als video.