Opinie

De teflonfactor

Op zaterdag 10 april 2010 stond in de Volkskrant - na een oud-links verleden alweer jaren de vrijzinnigste, minst politiekcorrecte en dus beste krant van Nederland - een voortreffelijk artikel onder de kop 'Gesjoemel van creatieve rekenaars'

Het geeft een scherp beeld van de financiële beoordelingsmisslagen in een sector, de dominante machtspositie van enkele spelers en de wettelijke verankering van hun product. En van de vele voorstellen tot verandering, variërend van (internationaal) toezicht, benoeming van onafhankelijke bestuurders en scheiding van controle en advies, tot het laten betalen door gebruikers in plaats van gecontroleerden en het op enigerlei wijze in overheidshanden brengen van hun taak. 

U begrijpt het al, het artikel ging over de kredietbeoordelaars Standard & Poor's, Moody's en Fitch. "Ze waren medeschuldig aan de kredietcrisis, maar zijn er als glorieuze winnaars uitgekomen." 

Winnaars inderdaad, want ondanks alom aanwezige kritiek (Neelie Kroes noemde hun handelwijze "werkelijk stuitend") lijkt hun positie onaangetast. Sterker, op dit moment bepalen de drie grote rating agencies - de 69 andere spelen geen rol - het lot van hele landen. Zo betekende het downgraden van Grieks staatspapier (straks ook van Spanje?) voor Griekenland meteen een hogere rente. Waar hun eerst voor Athene sjoemelende maar nu op Grieks faillissement speculerende zakenbankvrienden - wier kunstig verpakte hypotheekpakketten ze eerder kwalificeerden als 'uiterst veilig' - dan weer mooi van profiteren. Ik suggereer geen complot, maar het is op zijn minst een wat wrange samenloop. 

Sommige imago's en posities zijn echter van gewapend beton, zo lijkt het. Of beter: voorzien van een virtuele teflonlaag. McKinsey is ook zo'n voorbeeld. Journalisten omschrijven die consultantsfirma steevast als prestigieus, ook al weet niemand waarom en was McKinsey onder meer betrokken bij het omvormen van Enron tot financiële luchtbel. 

Ook sommige zeldzame individuen beschikken over zo'n anti-aanbaklaag. De voormalige Amerikaanse president Bill Clinton is het opvallendste voorbeeld. Die rommelde met sigaren en stagiaires en verleende uren voor zijn afscheid gratie aan bevriende witteboordencriminelen - zaken die anderen onherstelbaar zouden hebben beschadigd - maar blijft onverminderd populair. 

In Nederland lijkt Onno Ruding een bescheiden voorbeeld. Jarenlang bankier bij de struikelende Citibank maar nog immer gevraagd als expert en bancair 'geweten'. En neem de topbestuurders van verzekeraars: jarenlang woekerpolissen verkocht aan nietsvermoedende klanten, maar kent u voorbeelden van geknakte carrières? 

Deels heeft zo'n vuurvast imago te maken met slecht of selectief geheugen. Deels - vooral bij organisaties - met machtsposities en handige lobbies. En deels met vastgeroeste denkbeelden. Vanwege dat laatste zal de Volkskrant in veler ogen altijd 'zuur links' blijven, ook al gaat die kwalificatie alle objectiviteit al zo'n tien jaar niet meer op. Hetgeen overigens illustreert dat ook een eenmaal gevestigd negatief imago kan zijn voorzien van een teflonlaag. Dat is misschien wel de belangrijkste les van dit alles, het blijft dus oppassen. 

Hoe dan ook, voor de objectieve kijker met een redelijk geheugen en nuchtere blik, gaat de wereld nooit vervelen. Zolang je tenminste het vermogen behoudt je te verbazen.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Tom Nierop was van november 2001 tot juni 2016 hoofdredacteur van Accountant en Accountant.nl.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.