Opinie

Plasterk: daar is de vertrouwensman weer!

Jules Muis en Marcel Pheijffer hebben hun visies al gegeven, de NBA heeft al gereageerd, en Marcel Pheijffer heeft zijn mening over de reactie van de NBA al gegeven. Wat valt nog te zeggen over de initiatiefnota van Plasterk.

Niet veel, inderdaad. Maar misschien toch wel iets dat van belang is. 

Het valt me in alle reacties op dat weinig aandacht wordt gegeven aan het feit dat de initiatiefnota van Plasterk een heel scherp onderscheid maakt tussen twee rollen van de accountant. Enerzijds heeft de accountant een rol in de relatie tussen verschillende organen van de vennootschap, met name tussen bestuur en aandeelhouders, met een rol voor de raad van commissarissen. Plasterk juicht toe dat de raad van commissarissen haar rol serieus moet nemen in die relatie, maar eigenlijk is dat maar bijzaak in het pleidooi van Plasterk. 

Ook de steun die Plasterk geeft aan de wensen van de AFM, overigens op het gebied van verslaggevingstoezicht en niet op het gebied van accountantstoezicht, is maar een terzijde bij het centrale punt. 

Plasterk schetst aan het begin van zijn nota de context van waaruit hij denkt. De accountant heeft een rol tussen bestuurders en eigenaren van de vennootschap, maar dáár heeft de wetgever niet zoveel mee te maken volgens Plasterk. De accountant heeft óók een rol tussen de vennootschap als geheel enerzijds, en het maatschappelijk verkeer anderzijds. Plasterk ziet als maatschappelijk verkeer: andere bedrijven die zaken doen met de gecontroleerde, klanten en crediteuren en tenslotte de overheid en indirect de belastingbetaler. Daarbij legt Plasterk een sterke nadruk op continuïteitsrisico's en de gevolgen daarvan voor het financiële systeem. Ik zou denken dat Plasterk zich hiermee een goede leerling van Jules Muis toont. 

Wie zich interesseert voor de geschiedenis van het accountantsberoep merkt al snel op dat het beroep zelf bij golven zichzelf ziet als "vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer" of als dienstverlener van de vennootschap en/of de aandeelhouders. Limperg was niet de bedenker van het accountantsberoep, maar wel degene die de eerste grote push gaf in de richting van de vertrouwensman. In 2008 konden we lezen dat Gilles Izeboud, toch geen kleintje in het beroep, meende dat: "De al lang gekoesterde onzin in beroepskringen dat de accountant 'vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer' zou zijn dient eindelijk ook maar eens uit het boek geschrapt te worden, omdat het 'maatschappelijk verkeer' (m.s.) niet bestaat."

Plasterk beweegt nu dus weer helemaal terug. De initiatiefnota gaat nog véél verder. Wat Plasterk zegt is dat het maatschappelijk verkeer niet de aandeelhouders omvat. De aandeelhouders ziet Plasterk als deel van de onderneming, en dus hebben die geen wettelijk gereguleerde accountant nodig. Aandeelhouders zoeken het, wat Plasterk betreft, maar zelf uit op de vrije markt. De accountant, voor zover hij een wettelijk gereguleerde en stevig beschermde taak heeft, is de vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer, of hij is niks. 

Als een wetgever dat zegt, moet je je als beroep druk gaan maken. Reacties, hoe goed of fout ook, die voorbijgaan aan deze onderliggende uiterst fundamentele visie van Plasterk op het accountantsberoep zijn niet veel méér waard dan het papier waarop ze zijn geschreven. 

Natuurlijk, Plasterk kan zoveel roepen. Hij zit in de oppositie nietwaar? Maar als NIVRA en NOvAA echt willen fuseren tot NBA, dan is daar accountantswetgeving voor nodig. Wetgeving die noch in het regeerakkoord, noch in het gedoogakkoord is dichtgetimmerd. Een Kamerlid uit de oppositie die, anders dan op dit moment enig lid van de regeringsfracties, een doordachte en fundamentele visie heeft op het beroep, zou daarbij wel eens heel wat meer invloed kunnen hebben dan het beroep verwacht. 

Voor- en tegenstanders van Plasterk zouden er dan ook goed aan doen, is mijn stellige overtuiging, om te stoppen met discussies over roulaties, keuze van accountants, onderzoeken in Italië of waar dan ook, maar eerst eens in te gaan op de fundamentele visie van Plasterk. 

Wat is de accountant? Aan welke rol precies ontleent hij zijn beschermde en gekoesterde wettelijke positie?

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Arnout van Kempen di CCO CISA is Senior manager Risk & Compliance bij Baker Tilly. Hij schrijft op persoonlijke titel. Hij is lid van de Commissie Financiƫle verslaggeving & Accountancy van de AFM en lid van de signaleringsraad van de NBA. Daarnaast is hij diaken van het bisdom 's-Hertogenbosch.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.