Opinie 16 oktober 2013

Belangenbehartiging en belangenverstrengeling

Belangenbehartiging en belangenverstrengeling zijn begrippen die gemakkelijk door elkaar heen kunnen lopen.

De afgelopen periode is het nodige geschreven en gezegd over de belangenverstrengeling waar de accountant tegenaan kan lopen. Uiteraard in het licht van onafhankelijkheid, scheiding van controle en advies bijvoorbeeld.

De belangenbehartiging kwam de afgelopen weken nadrukkelijk in het nieuws naar voren. De Stichting Accountantsbelang werd opgericht en claimde de belangenbehartiger voor de mkb-accountants (kantoren) te worden. Vervolgens kwam de Novak met de mededeling dat zij het al onderzocht hebben onder hun leden en dat juist zij de belangenbehartiger voor de mkb-accountant moet worden. De Novak schakelt zelfs het bureau Berenschot in om de resultaten van haar onderzoek te presenteren. En dan is er ook nog de SRA dat ook al heel wat jaren meeloopt als belangenbehartiger voor de mkb-accountantskantoren.

De vertegenwoordigers van Novak en Stichting Accountantsbelang geven beide aan de belangenbehartiging voor de mkb-accountants (kantoren) een serieuze zaak is. Dat er nu klaarblijkelijk twee belangenbehartigers zijn, wekt verwarring bij de verschillende stakeholders; zo wordt gezegd.

De definitie van een stakeholder is 'belanghebbende'...  Pff, snapt u het nog? De belangenbehartigers vinden het verwarrend dat er twee belangenbehartigers zijn voor de verschillende belanghebbenden.

Op deze site schreef Dirk ter Harmsel een artikel naar aanleiding van zijn lezing op de Accountancynieuwsdag. De NBA behartigt de collectieve belangen van dé accountant (haar leden). Ook een vorm van belangenbehartiging dus; maar dan het algemene belang. Mooi in lijn met het oude artikel A.100 van de Verordening Gedragscode (VGC).

Eigenlijk geloof ik alleen maar in belangenbehartiging als deze belangeloos wordt gedaan. De praktijk leert dat dat al snel niet het geval is. Het brein achter 'het accountantsbelang' heeft de nodige commerciële activiteiten ontplooid en hetzelfde geldt voor de Novak. Dus welk belang wordt er nu eigenlijk behartigd? Verstrengeling ligt op de loer.

Aan de andere kant lijkt het ook wel zo te zijn dat de NBA wordt gedomineerd door de 'grote kantoren'. Hebben die dan een ander belang dan het mkb-kantoor en de mkb-accountant? En wat is dan precies het belang van de mkb-accountant? Minder wet- en regelgeving, betere communicatie met de leden?

Om op deze vragen het antwoord te kunnen geven is het belangrijk te kijken welk belang (ook) de mkb-accountant dient. En dan kom ik toch weer uit bij de VGC die (vrij vertaald) stelt dat de accountant het algemeen belang dient. Het maatschappelijk verkeer dus. Is dat voor een mkb-accountant dan anders dan voor een niet mkb-accountant?

Laat ik helder zijn: ook ik ben voorstander van de versterking van de positie van de accountant in het mkb.  Maar wordt het dan niet eens tijd dat je als accountant kiest vóór het behartigen van het maatschappelijk belang, of uitsluitend het klantbelang?