Opinie 19 november 2015

'Ondernemer spekkoper bij vernietiging renteswap ABN Amro'

Het Gerechtshof Amsterdam heeft een opmerkelijke beslissing genomen door ABN Amro te veroordelen tot het terugbetalen van twee miljoen euro, door een renteswapovereenkomst met een mkb-ondernemer vanwege dwaling te vernietigen. Niet alleen de timing van deze uitspraak is ongelukkig - ABN Amro gaat op 20 november 2015 naar de beurs - maar ook de zwaarte van de uitspraak is koren op de molen van allen die schadevergoeding van de bank claimen.

Victor Macrae

Bijzonder aan de uitspraak is dat een renteswap volledig wordt teruggedraaid omdat de ondernemer de renteswapovereenkomst niet zou hebben gesloten als hij vooraf had geweten dat de rentefixatie alleen betrekking had op het Euribor-tarief en niet op liquiditeits- en andere opslagen.

Eerder zijn ondernemers ook al in het gelijk gesteld dat zij op basis van informatie van de bank uit mochten gaan van vaste rentelasten, terwijl hun renteopslag in de praktijk werd verhoogd. Maar daarbij is de rechter hen minder tegemoetgekomen. Zo hoefde ING Bank een ondernemer uit Nijmegen alleen onterechte verhogingen van de renteopslag terug te betalen.

Zorgboerderij

Op 3 oktober 2007 is de ondernemer een 25-jarige lening voor twee miljoen euro bij ABN Amro aangegaan. Deze financiering was bedoeld voor de aankoop van een pand dat werd verbouwd tot een zorgboerderij voor kinderen. De rente is op basis van driemaands Euribor met een opslag van één procent. De ondernemer heeft op dat moment al een krediet van tien0 miljoen euro bij SNS.

Op 18 november 2008 sluit hij een renteswapovereenkomst met Fortis bank (later opgegaan in ABN Amro) voor vijftien miljoen euro met een looptijd van vijf jaar. De renteswap dekt daarmee het renterisico van meerdere financieringen tegelijkertijd. Dit lijkt op een overhedge van drie miljoen euro, maar het komt verder niet ter sprake in de uitspraak van het gerechtshof.

Vaste rente

Op basis van schriftelijke informatie van de bank gaat de ondernemer ervan uit zijn rentelasten volledig vast te hebben gelegd. In een productbeschrijving van de renteswap staat: 'Met een Interest Rate Swap (IRS) fixeert u de rentecoupon zoals bij een standaard middellange lening. Zo bent u gedurende de looptijd van de financiering verzekerd van rentelasten die vooraf exact bekend zijn.' Bij de voordelen van de IRS vermeldt de bank: 'U fixeert de rente en bent volledig beschermd tegen rentestijgingen.'

Uitspraak

De rechter stelt duidelijk dat de swap onder invloed van dwaling tot stand is gekomen: "Anders dan in de productbeschrijvingen staat, wordt met een renteswap de rente niet zoals bij een standaard middellange lening gefixeerd, is de ondernemer niet verzekerd van rentelasten die vooraf exact bekend zijn en is zij niet volledig beschermd tegen rentestijgingen."

Het hof stelt dat als de ondernemer dit van tevoren had geweten, hij de renteswap niet zou hebben gesloten. Daardoor is volgens de rechtbank de betaalde swaprente verminderd met de van ABN Amro ontvangen Euribor-rente toewijsbaar aan de ondernemer. Het nettobedrag komt neer op twee miljoen euro.

Spekkoper

Ik vind deze uitspraak wel erg ver gaan. Deze uitspraak lijkt uit puur juridische perspectief te zijn gedaan: omdat de klant een product kocht met andere kenmerken dan waar hij van uit is gegaan, mag hij het product als het ware teruggeven. Wellicht is dat juridisch correct. Het uitgangspunt van de ondernemer was dat hij zekerheid wilde hebben over zijn rentelasten, zoals bij een vastrentende lening. Hij werd verrast door de verhoging van de renteopslag en de aankondiging van een liquiditeitspremie.

Daar had de bank hem inderdaad niet goed over ingelicht en dus is compensatie terecht. Nu echter de hele renteswap wordt teruggedraaid, is de ondernemer spekkoper. Nu kan hij, met de kennis van achteraf, enorm profiteren van de extreem lage Euribor-rente.

Dr. Victor Macrae is onafhankelijk financieel expert en auteur van het boek Mastering interest rate risk strategy dat door Financial Times Publishing wordt uitgegeven. Het eerste deel van het boek is via de site www.victormacrae.com gratis digitaal te ontvangen.