Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een registeraccountant voert werkzaamheden uit voor een moedervennootschap, een technisch uitzendbureau en een dochtermaatschappij, de directeur-grootaandeelhouder daarvan en diens echtgenote. Het technisch uitzendbureau wordt in september 2009 failliet verklaard.

Begin 2010 zijn er enkele nota's van het accountantskantoor al vele maanden onbetaald. De accountant stelt de dga voor de openstaande nota's om te zetten in een geldlening, die moet worden afgelost via een incassobureau. Volgens de geldleningsovereenkomst zal de accountant de cijfers over 2008 nog afronden als de dga daarvoor 600 euro exclusief btw betaalt voordat de accountant begint.

Medio april stuurt de accountant de dga en zijn echtgenote een herinnering om de 714 euro te betalen. Hij kondigt alvast aan dat hij een nota verwacht van het incassobureau en dat hij het bedrag daarvan zal doorgeven aan de dga. Zodra de dga de bedragen heeft betaald, zal de accountant de cijfers van 2008 afronden.

De dga verzoekt de accountant een factuur van de incassokosten ad 939 euro naar hem te sturen. De accountant voldoet niet aan dit verzoek. Het accountantskantoor heeft de incassokosten namelijk doorberekend met een factuur, die de dga heeft betaald en waarmee de zaak is afgesloten. Daarbij komt dat de dga in februari al een brief heeft ontvangen van het incassobureau waarin een bedrag van 700 euro aan kosten is vermeld, zodat het niet zo vreemd is dat die kosten zijn opgelopen naar 939 euro.

De dga laat een administratie- en adviesbureau bezwaar maken tegen de opgelegde aanslag inkomstenbelasting over 2008. Deze aanslag is gebaseerd op de aangifte die de accountant heeft ingediend.

In oktober 2010 stuurt de accountant de dga een e-mail dat hij binnenkort de jaarcijfers en aangiften vennootschapsbelasting 2009 ter hand wil nemen. Hij zal daarmee beginnen als de klager een voorschot van 2.500 euro heeft betaald en de nodige gegevens heeft verstrekt. De dga antwoordt hem: "Ik heb hiervoor al gezorgd dus het is niet meer nodig dat je dat doet."

De accountant laat in een reactie weten dat het in strijd is met de geldleningsovereenkomst dat de dga in zee gaat met een ander kantoor. De accountant stelt de dga in gebreke en eist het restantbedrag van de geldlening per direct op. De dga mailt vervolgens terug dat hij wat voorbarig heeft geantwoord en vraagt hoe het bedrag van het voorschot is opgebouwd. Het uitzendbureau is een jaar daarvoor immers failliet gegaan, zodat er nadien weinig meer is gebeurd. Het gaat volgens de dga dus alleen over de jaarrekeningen van de moedermaatschappij, de andere dochtervennootschap en de privé-aangiften.

Begin november stuurt het incassobureau de dga een brief, waarin staat dat het bureau de geldleningovereenkomst als beëindigd beschouwt en dat het niet meer mogelijk is de beëindiging daarvan terug te draaien. Het bureau maant de dga om uiterlijk de volgende dag 9.922,10 euro over te maken.

In februari 2011 laat het accountantskantoor beslag leggen op het woonhuis van de moeder van de dga. Het kantoor dagvaardt de dga in een civiele incassoprocedure. De procedure wordt ingetrokken als de dga het kantoor 9.500 euro betaalt. De accountant laat het beslag op het moederlijk woonhuis opheffen.

De dga dient een klacht in tegen de accountant.

Klacht

De accountant heeft zich bevoordeeld ten opzichte van andere schuldeisers van de gefailleerde vennootschap.

Oordeel

De klacht is ongegrond.

De Accountantskamer ziet de klacht als het verwijt dat de accountant de dga zo onder druk heeft gezet dat de dga de lening heeft terugbetaald en de vordering van het accountantskantoor op het uitzendbureau heeft laten voldoen door de dga privé. De dga komt op de zitting met een nieuwe klacht op de proppen. Die verklaart de Accountantskamer niet-ontvankelijk, omdat de accountant zich hierop niet heeft kunnen voorbereiden.

De Accountantskamer wijst op zijn vaste jurisprudentie dat het een accountant, net als andere schuldeisers, in beginsel vrij staat rechtsmaatregelen te treffen tegen een cliënt die niet betaalt. Tenzij je moet zeggen dat hij daartoe niet had mogen overgaan als hij het belang om de openstaande bedragen betaald te krijgen afweegt tegen de belangen van de cliënt.

Het voorstel om de zakelijke vordering op de vennootschap om te zetten in een privé-lening lijkt gezien de betrokken belangen geoorloofd. Dat de vennootschap al enige tijd failliet was, maakt daarbij niet uit. De dga werd in het overleg over de geldleningsovereenkomst bijgestaan door een financieel adviseur. Ook het standpunt van de accountant dat het restant van de lening direct opeisbaar was kan de toets doorstaan. Zelfs met de beslaglegging op het aandeel van de dga in het woonhuis van zijn moeder heeft de accountant de grens niet overschreden.

Over de klacht dat de accountant de factuur van het incassobureau niet wilde verstrekken en dat hij het bedrag van 939 euro, dat niet door het bureau in rekening is gebracht, wel heeft doorgefactureerd aan de dga, zegt de Accountantskamer het volgende. Of deze factuur nu wel of niet bestaat - uit de dagvaarding en een bijlage bij het klaagschrift valt op te maken dat het doorberekende bedrag is verrekend met de vordering van het kantoor op de dga. Daardoor is het bedrag uiteindelijk niet te zijner laste gekomen, zodat de accountant op dit punt geen tuchtrechtelijk verwijt kan worden gemaakt.

Hoewel de dga hierover niet klaagt, wil de Accountantskamer de accountant graag meegeven dat het op zijn weg had gelegen om spontaan aan de curator te melden dat hij de 9.500 euro uit hoofde van de geldlening had ontvangen en hem te verzoeken deze vordering te verwijderen van de lijst met concurrente crediteuren.

Maatregel

Geen.

Annotatie Herbert Reimers

De facturen van de accountant op de vennootschappen van een dga blijven onbetaald. Eén van de vennootschappen is zelfs al failliet. De accountant heeft aan de dga voorgesteld deze vorderingen op de vennootschappen om te zetten in een lening van de accountant aan de dga privé, wat door de dga is aanvaard. Met de omzetting naar een privé vordering op de dga verbeterde accountant zijn verhaalsmogelijkheid. Het staat de accountant vrij om rechtsmaatregelen te nemen tegen een niet-betalende cliënt, zoals de Accountantskamer ook weer in deze uitspraak aangeeft. Civielrechtelijke handelingen in de zakelijke relatie accountant-cliënt - zoals het leggen van beslag, het verkrijgen van zekerheden of het uitoefenen van retentierecht - zijn maatregelen die dus ook de accountant mag nemen. Hij moet daarbij wel een zorgvuldige afweging maken tussen het eigen belang en het belang van de cliënt. Als die wordt bijgestaan door een deskundige, zoals in dit geval, is de behartiging van diens belangen al in enige mate verzekerd. De accountant zal dat in zijn belangenafweging mee kunnen nemen.