Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Twee accountants-administratieconsulenten geven een samenstellingsverklaring af bij de jaarrekeningen over 2008 en 2009 van een bv, nadat zij wat aanvullende werkzaamheden hebben verricht. Een accountant-administratieconsulent van een ander kantoor heeft de opdracht om de jaarrekeningen van deze bv samen te stellen eerder om vaktechnische redenen teruggegeven.

Een grootaandeelhouder van de bv, die tot mei 2009 statutair mededirecteur van die onderneming was, is het niet eens met de samenstellingsverklaringen. In de jaarrekeningen zijn namelijk enkele "problemen" niet verwerkt. Ook heeft hij zijn vraagtekens bij de continuïteitsparagraaf. Hij neemt contact op met de vaktechnisch directeur van het accountantskantoor.

Deze zegt dat hij wegens zijn geheimhoudingsplicht niet inhoudelijk kan reageren op de klachten. Ook zegt de vaktechnisch directeur: "...uit het feit dat wij bij de betreffende jaarrekeningen een samenstellingsverklaring hebben gegeven, blijkt dat wij voldoende grondslag hadden om de jaarrekeningen samen te stellen." De vaktechnisch directeur adviseert de klager om zijn grieven over de inhoud van de jaarrekeningen kenbaar te maken bij de directeur van de onderneming, bijvoorbeeld door een aandeelhoudersvergadering bijeen te roepen.

In de zomer van 2013 bespreekt de klager zijn klachten met de directeur van de bv, in aanwezigheid van de vorige accountant. Deze accountant staat de klager bij als die bij de Accountantskamer een klacht indient tegen de opvolgend accountants.

Klacht

a. de jaarrekeningen 2009 en 2010 zijn veel te laat opgesteld en de twee accountants hebben op dat punt niet voldaan aan hun zorgplicht;

b. de accountants hebben de samenstellingsopdracht niet uitgevoerd volgens de regels, maar kennelijk vrijwel kritiekloos een jaarrekening opgesteld vanuit een kolommenbalans;

c. de jaarrekeningen 2009 en 2010 van BV1 bevatten concrete fouten;

d. de accountants hebben de jaarrekening 2011 niet tijdig samengesteld.

Oordeel

De klacht is ongegrond.

Ad a en d

De Accountantskamer heeft deze klachtonderdelen begin 2014 al ongegrond verklaard.

Volgens artikel 2:394 van het Burgerlijk Wetboek is de rechtspersoon en niet de accountant verplicht de jaarrekening tijdig te publiceren. De klager heeft niet duidelijk gemaakt, waarom de accountant daarvoor verantwoordelijk zou zijn of een zorgplicht had.

Ad b en c

Volgens de klager hebben de accountants in de jaarrekening 2010 niet aangegeven dat het voortbestaan van de onderneming onzeker is. In de jaarrekening 2009 hebben zij dat wel gedaan, terwijl beide jaarrekeningen op dezelfde datum zijn afgegeven.

In de jaarrekening 2010 hebben zij voor de posten 'voorraad', 'onderhanden werk' en 'overige schulden' in tegenstelling tot eerdere jaren ronde bedragen opgenomen, terwijl er ten onrechte geen rente is berekend over de rekeningcourant-schuld van de klager.

In de ogen van de klager hebben de accountants bij het samenstellen van de jaarrekening 2009 de kolommenbalans over 2009 slechts op enkele punten gewijzigd zodat het onwaarschijnlijk is dat een complete samenstellingsopdracht is uitgevoerd. De problemen die er bij de jaarrekening 2009 waren hebben zij volgens klager kennelijk niet verwerkt.

De accountants voeren onder meer aan dat zij aanvullende werkzaamheden hebben uitgevoerd en dat de jaarrekeningen 2009 en 2010 op dezelfde grondslag van continuïteit zijn opgesteld. Wel vinden zij dat het logischer was geweest als in de continuïteitsparagraaf bij beide jaarrekeningen dezelfde lijn was gevolgd. Maar daarmee is het beeld dat in de jaarrekening wordt geschetst niet onjuist.

De Accountantskamer zegt dat het doel van een samenstellingsopdracht volgens artikel 4 van de NVCOS 4410 het verzamelen, verwerken, rubriceren en samenvatten van financiële informatie is. Daarbij is de accountant beperkt verantwoordelijk voor de juistheid en volledigheid van de samengestelde financiële informatie. Zijn werkzaamheden zijn niet gericht op het verschaffen van zekerheid over de getrouwheid van een financieel overzicht.

Wel moet de accountant deze werkzaamheden met professionele deskundigheid en zorgvuldigheid uitvoeren. Wanneer hij constateert dat de verstrekte gegevens onjuist, onvolledig of anderszins onbevredigend zijn, mag hij deze gegevens niet zonder meer verwerken en moet hij overwegen de werkzaamheden die worden genoemd in artikel 13 NVCOS 4410 alsnog uit te voeren.

In artikel 13 NVCOS 4410 noch elders in deze standaard zijn echter voorschriften te vinden over hoe (diepgaand) de aanvullende werkzaamheden moeten zijn. Evenmin staat daar een ondubbelzinnige maatstaf waarmee de accountant moet bepalen of de nadere informatie en/of ontvangen toelichting voldoende aannemelijk is.

Een en ander betekent dat een accountant in zo'n situatie een zekere mate van ruimte en vrijheid toekomt. Deze 'professional judgment' moet de accountant baseren op vakmatige en dossierkennis, ervaring en intuïtie. De beoordelingsvrijheid wordt begrensd door de overige beroeps- en gedragsregels waaraan de accountant gebonden is. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan gegevens die de gebruiker van de jaarrekening als misleidend (kan) ervaren.

Tegen deze achtergrond heeft de klager onvoldoende aangegeven waarom de accountants niet hadden mogen volstaan met de aanvullende werkzaamheden die zij hebben geschetst. Ook maakt hij niet duidelijk waarom zij daarna hadden moeten constateren dat de gegevens zo onjuist, onvolledig of onbevredigend waren en/of afwijkingen van materieel belang inhielden dat die niet vermeld of verwerkt hadden mogen worden in deze jaarrekeningen. De klager lijkt ten onrechte op het spoor te zitten dat de accountants een controleopdracht hadden.

Al met al heeft de klager niet onderbouwd waarom de accountants geen samenstellingsverklaringen hadden mogen afgeven. Omdat de klager betrokken is bij de onderneming en werd bijgestaan door een ter zake deskundig adviseur had hij bij uitstek in staat moeten worden geacht zijn klacht op dit onderdeel te onderbouwen.

De Accountantskamer vindt dat de accountants weliswaar "minder zorgvuldig" zijn omgegaan met de continuïteitsparagraaf. Maar dat is in de gegeven omstandigheden tuchtrechtelijk niet verwijtbaar. De gebruiker van een jaarrekening mag ervan uitgaan dat de jaarrekening is opgesteld vanuit de veronderstelling dat de bedrijfsactiviteiten duurzaam kunnen worden voortgezet.

Maatregel

Geen.