Tuchtrecht

Opdracht 'rauwelijks' opgezegd

Een accountant-administratieconsulent zegt na problemen met de opdrachtgever de wettelijke-controle-opdracht voor 2013 op zonder duidelijke waarschuwing. Dat is onzorgvuldig en niet vakbekwaam.

Accountantskamer

Zaaknummers:
16/1927 en 16/2178 Wtra AK
Datum uitspraak:
03 april 2017
Oordeel:
deels gegrond resp. ongegrond
Maatregel:
geen
Status:
definitief resp. deels vernietigd, CBb 22 mei 2018, 17/854
Vindplaats:
ECLI:NL:TACAKN:2017:23, Samenvatting CBb-uitspraak

Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een snel groeiende, relatief jonge onderneming moet over 2012 voor het eerst de boeken laten controleren. Een accountant-administratieconsulent geeft bij de jaarrekening 2012 een verklaring met oordeelonthouding af. In de jaren daarna aanvaardt hij de opdracht om de jaarrekening 2013 respectievelijk 2014 wettelijk te controleren. Hij voert die controles uit met een tweede AA. Bij de uitvoering van deze controles gaat het hopeloos mis.

In oktober 2015 geven de accountants de controleopdracht voor 2014 terug. In december 2015 stoppen ze ook met controle voor 2013. In een brief recapituleert de eerste accountant de problemen waarop de accountants (al eerder) zijn gestuit, zoals:

  • het fragmentarisch, inefficiënt en (te) laat verstrekken van geschikte controlegegevens;
  • een geconsolideerde jaarrekening die niet het getrouwe beeld geeft dat het Burgerlijk Wetboek voorschrijft;
  • onjuiste besluiten en akten;
  • deponering van de jaarrekening van 2013 bij de Kamer van Koophandel zonder de accountant op de hoogte te stellen en zonder dat de accountant zijn werkzaamheden had afgerond;
  • een meningsverschil over de samenloop van salaris en management fee, waarbij de belastingadviseur van de onderneming tegenstrijdige adviezen geeft en de directie het advies van een meer gerenommeerd kantoor niet wil overhandigen;
  • een inadequate reactie op de eerdere brief van de accountants uit oktober 2015.

Met name het laatste heeft ertoe geleid dat de accountants geen vertrouwen meer hebben in de integriteit van de directie en dat zij niet verwachten alsnog geschikte controle-informatie te ontvangen. Na “ampel beraad” besluit de eerste accountant ook de controle-opdracht voor het boekjaar 2013 terug te geven.

De directie dient een klacht tegen beide AA’s in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountants hebben:

a. hun controlewerkzaamheden niet voortvarend, maar vooral ook niet tijdig uitgevoerd;

b. hun controle-opdrachten abrupt teruggegeven.

Oordeel

Klachtonderdeel a is ongegrond. De klacht tegen de eerste accountant is gegrond voor wat betreft de opzegging van de controleopdracht over 2013.

Ad a

Voor de start-up hadden de wettelijke controles niet de hoogste prioriteit, maar voor de accountants wel. Dat verklaart dat er over en weer veel irritatie is ontstaan over de uitvoering van de controlewerkzaamheden. Uit de vele stukken die hierover zijn overgelegd, kan de Accountantskamer niet concluderen dat de accountants de controlewerkzaamheden niet voortvarend en/of tijdig hebben uitgevoerd.

Ad b

Er bestaan geen specifieke regels voor hoe je controle-opdrachten moet beëindigen. De enige regel is dat je de voortijdige beëindiging (volgens artikel 2:393 BW) moet melden bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Over een samenstellingsopdracht heeft de Accountantskamer eerder gezegd dat het fundamentele beginsel van deskundigheid/vakbekwaamheid en zorgvuldigheid met zich meebrengt dat een accountant zijn kritiek eerst ter kennis moet brengen van de directie. Als hij dat doet en de directie haar leven niet betert, kan hij daarna volstaan met de waarschuwing dat hij gaat stoppen en een korte opzegtermijn.

Voor de controle-opdracht voor 2014 had de accountant onvoldoende controle-informatie. Dit heeft hij nogmaals kenbaar gemaakt in de brief van oktober 2015. Daarin heeft hij de opdracht weliswaar zonder nadere waarschuwing teruggegeven. Maar omdat hij de problematiek al eerder aan de orde had gesteld en de opdrachtgever pas na ruim een maand schriftelijk reageerde op de opzegging was de accountant niet verplicht om formeel eerst nog een waarschuwing te geven.

De directie heeft dus onvoldoende onderbouwd waarom de opzegging van de controleopdracht voor 2014 te abrupt is geweest. Daarbij komt dat de directie op het moment van de opzegging nog voldoende tijd had om een nieuwe controle-opdracht te verstrekken aan een andere accountant.

In oktober 2015 schrijft de accountant dat hij de controle-opdracht voor 2013 ondanks veel problemen zou afronden. Eind december 2015 zegt de accountant de opdracht echter toch op. De accountant heeft onvoldoende duidelijk gemaakt wat er sinds oktober 2015 is voorgevallen om de controle per direct te staken. De accountant heeft de Accountantskamer desgevraagd gewezen op een hem onwelgevallige reactie van één van de bestuurders, maar dat is niet voldoende.

De directie mocht er na de brief van oktober 2015 dus op vertrouwen dat de opdracht van 2013 werd uitgevoerd. Anders dan de opzegging van de opdracht voor 2014 had de accountant in dit geval de directie moeten waarschuwen alvorens de opdracht op te zeggen. Vooral ook omdat de opdrachtgever hierdoor nog maar heel weinig tijd had om de wettelijke controle door een andere accountant te laten uitvoeren. De controle-opdracht voor 2013 is in december 2015 “rauwelijks” opgezegd “zonder redelijke grond”.

Maatregel

Geen. De tweede accountant heeft niets met de opdrachtaanvaarding en -opzegging van doen gehad. De eerste AA heeft bij de opzegging van de controleopdracht voor 2013 in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

Daar staat tegenover dat de accountant voor de beëindiging intern advies heeft ingewonnen en de AFM uit eigen beweging heeft gevraagd de wettelijke-controlevergunning in te trekken. Een nadere (laatste) waarschuwing zou naar verwachting weinig verbetering hebben opgeleverd en de opdrachtgever heeft geen concreet nadeel geleden door de abrupte opzegging.

Annotatie Lex van Almelo

Als start-up heb je wel iets anders aan je hoofd dan verslaglegging. Maar ja, de jaarstukken moesten nu eenmaal worden goedgekeurd. De ingehuurde accountants kwamen eerst met een oordeelonthouding en bezaten kennelijk niet de gave om de ondernemers de volgende jaren aan de hand te nemen. De irritaties liepen zo hoog op dat de ondernemers achter de rug van de accountants om een onaffe jaarrekening deponeerden bij de KvK. Dat de accountants van deze lastige klant af wilden valt te begrijpen. Ze hebben zelfs zo’n kater van dit avontuur dat ze de hele wettelijke-controlepraktijk hebben opgedoekt.

De controlevergunning inleveren kun je zonder meer doen, voor een opdracht ligt dat anders. Er bestaan weliswaar geen specifieke regels voor hoe je voortijdig controle- en samenstellingsopdrachten moet beëindigen. Maar de Accountantskamer heeft in deze en een eerdere uitspraak wel wat piketpalen geslagen.

Je moet als accountant:

  • “een redelijke grond” hebben (een onwelgevallige reactie van één van de bestuurders is niet voldoende);
  • jouw kritiek op de tekortkomingen eerst ter kennis brengen van de directie;
  • de directie waarschuwen dat je ermee stopt als er geen verbetering optreedt;
  • zorgen dat de opdrachtgever voldoende tijd heeft om een opvolgend accountant te benoemen.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.