Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een Nederlands uitzendbureau voor pijpfitters, lassers, uitvoerders en ander technisch personeel werkt met verschillende dochtervennootschappen en onderaannemers, waaronder het Portugese uitzendbureau Unipessoal LDA. Het uitzendbureau is onderdeel van een concern. Een accountant-administratieconsulent verzorgt van medio 2015 tot begin 2017 de administraties van het Nederlandse bureau en een dochter-uitzendbureau voor zzp’ers.

Na een klokkenluidersmelding en een derdenonderzoek van de Belastingdienst bij het uitzendbureau laat de concernleiding onderzoek doen bij de uitzendbureaus naar de dga en:

• mogelijke belangenverstrengeling;
• het mogelijk gebruiken van gelden van de Portugese onderaannemer voor privé- en/of zakelijke doeleinden die geen verband houden met het technisch uitzendbureau;
• het mogelijk benadelen van de grootaandeelhouder door het concern te hoge vergoedingen te berekenen en te hoge uitgaven te doen aan onderaannemers.

De onderzoekers halen een grote hoeveelheid digitale en fysieke gegevens uit Accountview, het administratieprogramma dat het uitzendbureau gebruikt, en interviewen onder anderen de accountant. Naar aanleiding van de bevindingen wordt de directeur ontslagen. De grootaandeelhouder verkoopt zijn aandelen aan de minderheidsaandeelhouder.

Met het oog op een schadeclaim komt er een vervolgonderzoek naar andere belangen van de directeur en de aan hem gelieerde vennootschappen. Desgevraagd weigert de accountant mee te werken aan dit onderzoek, waarin geconcludeerd wordt dat de accountant:

• wekelijks bij het uitzendbureau was;
• de maandelijkse afsluiting en de balansspecificaties verzorgde;
• de maandelijkse overzichten maakte voor een ander concernonderdeel;
• vaststelde of de medewerkers in- en verkoopfacturen juist boekten;
• complexere (periodieke) memoriaalboekingen uitvoerde;
• toegang had tot boekhoudprogramma Accountview;
• korte tijd administratieve werkzaamheden deed voor een andere concernvennootschap.

Het technisch uitzendbureau werkte met twee tussenrekeningen om betalingen te boeken waarvoor het bureau nog geen factuur had ontvangen. Volgens het rapport zouden in 2016 elf vooruitbetalingen van de directeur aan één van diens vennootschappen zijn geboekt. Voor vier van de elf betalingen hebben de onderzoekers geen facturen aangetroffen. Het bureau zou ook facturen naar deze vennootschap hebben gestuurd in verband met de inzet van Poolse medewerkers, die echter niet te vinden zijn in de administratie van het bureau en die niet hebben gewerkt op projecten van deze vennootschap.

Van maart tot oktober 2016 is voor in totaal 198.236 euro aan vooruitbetalingen geboekt op de tussenrekening. De accountant zou dit bedrag in opdracht van de directeur van de tussenrekening hebben geboekt naar de kosten van het technisch uitzendbureau. Uit onderzoek in Accountview is echter gebleken dat het bedrag op eind februari 2017 via het memoriaal van ‘vooruitbetaalde bedragen’ is afgeboekt naar het resultaat van het bureau als ‘kosten inhuur derden’. Verder staat in het onderzoeksrapport dat de rechtspersonen die waren gelieerd aan de directeur werden bevoordeeld door de marges van het technisch uitzendbureau af te romen.

De grootaandeelhouder van het technisch uitzendbureau dient een klacht tegen de accountant in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant:

a. heeft een bedrag van 198.236 euro van de tussenrekening afgeboekt en ten laste gebracht van het technisch uitzendbureau zonder dat daarvoor facturen waren ontvangen en zonder maatregelen te treffen tegen deze bedreiging voor de naleving van de fundamentele beginselen;

b. wist dat de directeur geld onttrok aan het bureau en dat er kosten ten laste van het technisch uitzendbureau werden geboekt waar geen projecten tegenover stonden, maar heeft nagelaten hiertegen maatregelen te treffen.

Oordeel

De klacht is ongegrond.

Ad a Afboeking

De grootaandeelhouder heeft niet aangetoond dat het technisch uitzendbureau geen facturen heeft ontvangen voor een bedrag van in totaal 198.236 euro. De accountant heeft de administratie gevoerd op het kantoor van de klant. Daardoor had hij geen eigen dossiers en hoefde hij die ook niet te hebben. Omdat hij achteraf ook geen toegang meer heeft tot die administraties kan hij de stellingen van de klager niet weerleggen aan de hand van stukken en wordt hij belemmerd in zijn verweer.

Maar natuurlijk moet de klager zijn stellingen allereerst aannemelijk maken. Pas als hij dat doet, moet de accountant afschriften van facturen overleggen of ander tegenbewijs leveren.

De onderzoekers hebben in de administratie niet bij alle boekingen facturen gevonden. De klager heeft een transcriptie overgelegd van de verklaring die de accountant heeft afgelegd tegen de onderzoekers. Volgens deze verklaring werden kosten wel vaker ten laste van het bureau geboekt zonder dat daarvoor facturen waren ontvangen. De accountant heeft de inhoud van de transcripties echter bestreden. Maar ook zonder die bestrijding kan de vermeende opmerking over ontbrekende facturen niet zonder meer worden gerelateerd aan het bedrag van 198.236 euro. Daar komt bij dat de accountant op de zitting heeft gezegd dat “uiteindelijk alles werd uitgefactureerd”.

Als met al vindt de Accountantskamer dat de grootaandeelhouder onvoldoende aannemelijk heeft kunnen maken dat de accountant 198.236 euro ten laste van het technisch uitzendbureau heeft geboekt zonder dat het bureau daarvoor facturen had ontvangen.

Ad b Onttrekkingen

Dit klachtonderdeel ligt in het verlengde van het eerste en bevat als aanvullend verwijt dat er kosten ten laste van het bureau zijn geboekt:

• zonder dat daarvoor facturen waren ontvangen;
• en de accountant wist dat er geen projecten en/of diensten tegenover stonden.

De accountant zegt dat - als de directeur al onregelmatig, frauduleus of anderszins onrechtmatig heeft gehandeld - hij zich daar als administrateur niet van bewust is geweest. Hij deed administratieve en geen samenstellings- of controlewerkzaamheden. Hij bemoeide zich niet met de marge-afspraken en had onvoldoende inzicht in de markt om alle beslissingen van de directeur te kunnen beoordelen. De facturen hoefde hij niet te controleren. Wel rapporteerde hij op basis van de administratie maandelijks aan een groeps-bv.

Gezien dit verweer heeft de grootaandeelhouder niet voldoende aannemelijk gemaakt dat de rechtspersonen die zijn gelieerd aan de directeur ten onrechte zijn bevoordeeld ten koste van het technisch uitzendbureau omdat de directeur 198.236 euro heeft betaald zonder juridische basis. Als zulke betalingen al voorkwamen, is niet gebleken dat de accountant ervan afwist of ervan af had moeten weten.

Maatregel

Geen.

Annotatie Lex van Almelo

De uitspraak boeit alleen vanwege de overwegingen over de bewijslast. Een klager moet zijn klacht altijd voldoende onderbouwen en naarmate de klager dat beter doet, zal de accountant zich beter moeten verweren op basis van zijn dossier. Dat is niets nieuws. Maar wat als de accountant die stukken niet heeft en ook niet hoeft te hebben?

In dit geval deed de accountant de administratie bij de klant zelf en had hij achteraf geen toegang tot het boekhoudprogramma. Hij hoefde geen stukken te hebben, omdat hij geen samenstellings- of controlewerkzaamheden deed.

De ontbrekende stukken zijn facturen die betalingen en onttrekkingen moeten rechtvaardigen. Dat de onderzoekers die facturen niet hebben kunnen vinden, toont niet aan dat de directeur van de klant voor bijna twee ton heeft verduisterd, dat de accountant dit wist en hiertegen iets had moeten ondernemen. De accountant kan de verwijten in dit geval ontzenuwen door deze tegen te spreken. Dat is hier voldoende, omdat hij geen stukken kan leveren en de klager ook niet met voldoende belastende feiten komt.