» Direct naar annotatie

Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een accountant-administratieconsulent vormt een maatschap met een NOB-belastingadviseur. Zij hebben onder meer de eenmanszaken van een notaris en een pensioenadviseur als klant. Het Gerechtshof Amsterdam ontzet de notaris per 24 augustus 2015 uit het ambt; onder meer omdat hij te veel heeft gedeclareerd bij een oude weduwe. De oud-notaris verkoopt het bedrijfspand en zet zijn adviespraktijk voort onder een andere naam.

Begin 2016 volgen de pensioenadviseur en de onzette notaris de accountant en de belastingadviseur naar een accountantskantoor, dat de fiscale en accountantswerkzaamheden voor hen zal overnemen. De pensioenadviseur en de oud-notaris betalen de declaraties van het kantoor zonder te morren voor zover die de werkzaamheden voor 2016 en de eerste drie kwartalen van 2017 betreffen.

De facturen voor de werkzaamheden voor het laatste kwartaal van 2017 en de eerste drie kwartalen van 2018 betalen de pensioenadviseur en de oud-notaris echter niet, ondanks de toelichting van de accountant-administratieconsulent. Eind februari 2019 zetten zij een punt achter de contractuele relatie met het kantoor.

Eind 2019 schakelt het accountantskantoor een advocaat in om de onbetaalde declaraties te incasseren. Het kantoor dagvaardt de pensioenadviseur en de oud-notaris in een procedure bij de kantonrechter van de Rechtbank Midden-Nederland. De pensioenadviseur en de oud-notaris laten de accountant en de belastingadviseur weten dat zij een tuchtrechtelijke procedure in gang zullen zetten. De advocaat van het accountantskantoor mailt als reactie dat zijn cliënten zich alle rechten voorbehouden inzake de schade die zij lijden ten gevolge van de tuchtprocedure voor zover de klacht wordt ingediend als drukmiddel.

De kantonrechter veroordeelt de pensioenadviseur en de oud-notaris tot betaling van de declaraties. Eind maart 2022 doet de Raad van Tucht van de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB) uitspraak over de tuchtklacht van de pensioenadviseur en de oud-notaris tegen de belastingadviseur. In juni dienen de twee ook een tuchtklacht in tegen de accountant (21/925 Wtra AK) en voegen er in september een tweede klacht aan toe (21/1525 Wtra AK).

Klacht

Eerste klacht (21/925 Wtra AK)

De accountant heeft:

• in strijd gehandeld met de VGBA;
• een starre houding, wil problemen niet beperken en/of oplossen en maakt misbruik van procedureregels;
• een oneigenlijk verdienmodel door hoge verzuimrentes te rekenen;
• haar werkzaamheden niet op een eerlijke manier uitgevoerd;
• misbruik gemaakt van omstandigheden en maakt zich schuldig aan uitspannen;
• verwijtbaar gehandeld rond het aangaan van de opdracht, het uitvoeren van de werkzaamheden, het factureren en toelichten van de werkzaamheden, het beëindigen van de relatie, het gebruik van algemene voorwaarden en het incasseren van de vorderingen;
• kwalitatief slecht werk geleverd;
• niet gehandeld naar 'best practice';
• haar bedrijfsvoering niet op orde.

Tweede klacht (21/1525 Wtra AK)

De accountant heeft aan de vaststellingsovereenkomst om het geschil te beëindigen de ontbindende voorwaarde toegevoegd dat de Accountantskamer de klacht ambtshalve zal beoordelen voor het geval de klagers die intrekken.

Oordeel

De klachten zijn ongegrond. Deze samenvatting beperkt zich tot enkele overwegingen.

Opdrachtbevestiging

Er is geen schriftelijke overeenkomst van opdracht. Voor een opdracht als deze ontbreekt regelgeving die voorschrijft dat de accountant haar opdracht schriftelijk bevestigt. Ook al is het in z’n algemeenheid wijs om dat wel te doen. De klagers hebben onvoldoende onderbouwd dat de accountant dit in dit geval toch had moeten doen.

Declaraties

Volgens vaste rechtspraak (zie bijvoorbeeld deze uitspraak uit 2020 en deze uit 2019) kun je in een tuchtrechtelijke procedure over declaraties alleen met succes klagen als de accountant bij het opstellen en indienen van de declaraties zo in strijd met de zorgvuldigheid, integriteit of professionaliteit heeft gehandeld, dat deze daardoor de Wet op het accountantsberoep schendt of anderszins in strijd handelt met het belang van een goede uitoefening van het accountantsberoep. Bijvoorbeeld door bewust en te kwader trouw onjuiste of misleidende facturen te sturen aan de cliënt.

Daarnaast heeft de Accountantskamer al eerder beslist dat een accountant op grond van het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid:

• haar of zijn facturen desgevraagd specificeert;
• op die manier aan de opdrachtgever inzichtelijk maakt welke werkzaamheden zij of hij heeft verricht;
• inzichtelijk maakt welke werkzaamheden zij of hij in rekening brengt.

De kantonrechter heeft gezegt dat het accountantskantoor - en dus de aangeklaagde accountant - recht heeft op een redelijk loon en dat de hoogte daarvan kan worden gebaseerd op de gewraakte declaraties. De Accountantskamer zit weliswaar niet vast aan dat civielrechtelijke oordeel. Maar vanwege dit civiele vonnis hebben de klagers onvoldoende onderbouwd waarom er van de declaraties van de accountant niets deugt. In de ogen van de Accountantskamer heeft de accountant haar werkzaamheden voldoende gespecificeerd, te weten op dag- en uurniveau. Dat zij de klanten wilde misleiden, is al helemaal niet aannemelijk gemaakt.

Tijdig gefactureerd

De klagers vinden dat zij onverwacht zijn geconfronteerd met hoge kosten. Volgens de Accountantskamer moet de accountant tijdig factureren, in het bijzonder wanneer zij of hij dat in het verleden al deed. Bij gebrek aan een richtlijn, Standaard en duidelijke afspraak tussen de partijen ontbreekt in dit geval echter een specifieke (tuchtrechtelijke) norm voor het moment van factureren. In het algemeen factureerde het accountantskantoor na afronding van een bepaald kwartaal. Maar afgesproken was dit niet. En de klagers hebben ook niet aangetoond dat zij om inzicht hebben gevraagd.

Net als de tijdigheid blijft ook het moment van betalingsverzuim onduidelijk en daarmee het moment waarop de klagers als wanbetalers rente verschuldigd zijn. De renteverplichting bij verzuim vloeit voort uit artikel 6:119 en 6:119a van het Burgerlijk Wetboek. Dat het kantoor een hogere rente dan de marktrente hanteert als verdienmodel is onjuist.

Schikken niet verplicht

Het is vaste rechtspraak van de Accountantskamer dat een accountant in beginsel de vrijheid heeft om een civielrechtelijk standpunt in te nemen. De accountant mag er dus voor kiezen naar de overheidsrechter te stappen om betaling af te dwingen. Dat de klagers het niet eens zijn met de feiten en omstandigheden die in de dagvaarding staan, moeten zij tegen de civiele rechter zeggen. Aan het vonnis te zien, hebben zij dat ook gedaan. De kantonrechter heeft de vordering wegens smaad of laster namelijk afgewezen. Uit de genoemde vrijheid vloeit ook voort dat een accountant niet per se moet proberen een minnelijke regeling te treffen. Het kantoor heeft dit overigens wel geprobeerd.

Uitstel aangifte

De klagers vinden het niet leuk dat het kantoor klanten standaard meeneemt in de uitstelregeling van de Belastingdienst, terwijl zij daardoor meer belastingrente moeten betalen. De accountant heeft uitgelegd dat het standaard uitstel niet betekent dat zij de belastingaangifte op de lange baan schuift. In dit geval heeft het kantoor de klagers vaak gevraagd om gegevens. Omdat zij daar niet op tijd mee kwamen, heeft de belastingrente kunnen oplopen. Maar dat is dus niet te wijten aan de accountant. De Accountantskamer volgt de accountant hierin.

Tweede klacht 21/1525 Wtra AK

Uiteindelijk hebben de klagers en het accountantskantoor hun geschil minnelijk proberen te regelen. Het kantoor stemde in met de regeling onder de ontbindende voorwaarde dat de Accountantskamer zich ambtshalve over de klacht zou uitspreken als de klagers hun klacht introkken. De Accountantskamer vindt dat het partijen gezien het beginsel van partijautonomie vrijstaat te beslissen of zij een contractueel beding als dit overeenkomen. Dat is niet in strijd met het recht en ook niet ongebruikelijk.

Maatregel

Geen.

Annotatie Lex van Almelo

Twee klanten van een accountantskantoor bakkeleien over de facturen. De kantonrechter zegt dat de klanten die gewoon moeten betalen. Na veel gemopper worden beide partijen het (bijna) eens over een minnelijke regeling. Daarbij bedingt het kantoor dat de Accountantskamer de tuchtklacht ambtshalve zal beoordelen, mochten de klanten die intrekken. De Accountantskamer vindt zo’n beding geoorloofd. In een civielrechtelijk geschil mag je zoiets bedingen op grond van de partijautonomie. Het beding is volgens de kamer ook niet ongebruikelijk.

Ik weet niet wat de ratio van zo’n voorwaarde is. Maar ik vermoed dat een kantoor met het nodige zelfvertrouwen graag vastgesteld ziet dat de klant slechts dreigde met een tuchtklacht om af te dingen of helemaal niets te betalen en dat het kantoor niets te verwijten valt. In deze zaak is dat tenminste het geval. De Accountantskamer maakt korte metten met de aantijgingen van de klagers en herhaalt de vaste rechtspraak dat:

• een schriftelijke opdrachtbevestiging voor administratieve en fiscale dienstverlening niet is voorgeschreven, maar wel is aan te raden;
• facturen desgevraagd moeten worden gespecificeerd om te laten zien welke werkzaamheden zijn verricht en wat hiervoor in rekening wordt gebracht;
• de accountant tijdig moet factureren (maar dat dan wel duidelijk moet zijn welk moment tijdig is);
• incassogeschillen eigenlijk niet thuishoren bij de tuchtrechter.