Opinie 18 juni 2009

Verantwoordelijkheden, emoties en realiteit

Mijn blog over het falen van het accountantsberoep op het vlak van XBRL heeft stevige reacties opgeroepen. Fouk Tsang voelde zich kennelijk persoonlijk aangevallen en reageerde met een stevig antwoord.

Ik denk dat hij een punt heeft. Hoewel ik de blog van Fouk Tsang voornamelijk als aanleiding zag voor een kritische noot richting ‘het beroep', kan ik me voorstellen dat hij het als een aanval op zijn persoon zag. De feiten kloppen, maar ik heb mijn accenten zo gekozen dat Fouk Tsang zich onheus bejegend kon voelen. Dat was niet mijn bedoeling, mijn excuses daarvoor aan Fouk Tsang. 

Het verwijt dat Fouk Tsang maakte in zijn blog richting NOvAA, SRA en NIVRA, heb ik vanuit mijn eigen visie bevestigd en voorzien van een korte analyse van de gang van zaken. Ik heb me daarbij nadrukkelijk beperkt tot zeer algemeen bekende, openbare, informatie over de gang van zaken. Dat betekent dat je vanzelfsprekend niet veel meer kan doen dan tot algemene conclusies komen. 

De vraag: ‘Waarom zie ik geen resultaten?' is veel boeiender, maar is alleen door insiders te beantwoorden. Ik kan slechts constateren wat ik geconstateerd heb, zie daarvoor mijn vorige blog met controleerbare feiten. 

Om Fouk Tsang tegemoet te komen: waar hij spreekt over de beroepsorganisaties die zich "vooral verdronken in alle internationale discussies die er over XBRL gevoerd worden" kan ik alleen maar bevestigen dat ik het NIVRA inderdaad de internationale discussies heb zien voeren, maar dat geen van de drie organisaties tot op heden met veel concreets is gekomen om de unieke voorsprong die ons land op het vlak van XBRL-assurance of XBRL-samenstelling pakweg vijf jaar geleden had te verzilveren.  

Tot mijn verbazing probeert Herman van Brenk de opgelopen emoties tussen Fouk Tsang en mij wat te sussen (dat is sympathiek, maar onnodig, aangezien zowel Fouk Tsang als ik onze passie voor de inhoud heel redelijk weten te scheiden van personen) met de opmerking "misschien verwachten wij het wel te veel van top-down initiatieven". Nou, eh, nee. 

In 2003 al schreven Mark de Haas en Marco Roos over de te realiseren lastenverlichting als XBRL zou worden ingevoerd. In januari 2004 pakten Godert van der Poel, Marc van Hilvoorde en Floris van den Dool als eersten de handschoen op, door de contouren te geven van XBRL en Audit. In februari 2005 volgden Marc van Hilvoorde en Arnout van Kempen met een kritiek op de aanpak in de VS en een bespreking van het probleem van een ‘getrouw beeld'-verklaring bij XBRL. 

Wie de publicaties in 'de Accountant' volgt, komt vooral opbouwende en inhoudelijke teksten tegen waar opvallend vaak de naam Van Hilvoorde bij staat, en verder veel journalistiek werk om te laten zien dat het niet opschiet met XBRL en accountants. Al vanaf 2005 waarschuwt Wildschut met enige regelmaat, en met instemming achteraf, dat het beroep een prijs zal moeten betalen als geen stappen gezet worden. 

Tijdens het World Congress of Accountants in Istanbul houdt Jan Pasmooij, als voorzitter van de Assurance Working Group van XBRL-international een uitstekend verhaal over de problemen die aan XBRL-assurance kleven. 

Als ik dan lees dat Herman Brenk denkt "misschien verwachten wij het wel te veel van top-down-initiatieven", dan denk ik: nee, wij verwachten dat als bottom up zoveel materiaal is aangereikt (en dan noem ik nog niet wat internationaal inmiddels al aan materiaal beschikbaar is), de regelgever zijn deel doet. 

Het is heel leuk als de voorzitter van het NIVRA, Jan Helderman, vertelt dat assurance bij digitale verantwoordingen in 2008 en 2009 tot prioriteit is benoemd. Het is prachtig als hij beweert "de accountant heeft de kennis van zaken om die zekerheid toe te voegen", in relatie tot digitaal verantwoorden. 

Ik snap best dat ik keihard werkende NIVRA-medewerkers op de ziel trap als ik de feiten op een rij zet, en dat spijt me op voorhand. Ik beweer niet dat die medewerkers tekort schieten. Ik beweer wel: 

1. Bottom-up is al bijzonder veel gedaan.
2. Top down worden vragen gesteld en intenties uitgesproken maar wordt simpelweg NIET geleverd.
3. Al jaren wordt gewaarschuwd voor de gevolgen die zich nu, bijvoorbeeld via het NRC, beginnen te tonen. En nu zou de boodschapper onthoofd moeten worden?
4. Op basis van wat al beschikbaar is, KAN het NIVRA voor het einde van dit jaar met een NV COS voor Nederland komen, toegespitst op de Nederlandse situatie, en zo het leiderschap dat we vijf jaar geleden hadden kunnen hebben alsnog op zich nemen.
5. ALS de voorzitter van het bestuur van het NIVRA beweert dat dit al twee jaar een prioriteit is van het NIVRA, dan is het aan datzelfde bestuur om boter bij de vis te doen.

Het heeft geen pas om het NIVRA-bureau verwijten te maken, en dat zal ik dus ook zeker niet doen. Het heeft evenmin pas om te suggereren dat bottom up niet al héél veel gedaan is. Mensen als Marc van Hilvoorde en Fouk Tsang hebben hun bijdrage above and beyond the call of duty allang geleverd. 

De bal ligt nu echt voor het doel, en het NIVRA-bestuur moet inkoppen. Of accepteren dat de buitenwereld reageert zoals ze inmiddels begint te reageren.