Meer Ruud, Ruud, méér!
Bij het aantreden als nieuwe voorzitter van het NIVRA schreef hij een column met daarin zijn programma voor de beroepsorganisatie. Daar kwam opmerkelijk veel bijval op, ook van accountants die zelden of nooit van zich laten horen in het publieke debat. Dat was januari 2010.
Mijn reactie toen (inclusief citaat van de nieuwe voorzitter):
"Alleen als het beroep haar maatschappelijke verantwoordelijkheid waarmaakt, kan zij een substantiële bijdrage leveren aan de noodzakelijke vernieuwing van het economisch bestel." Laat ik het maar kort houden: hier krijg ik nu echt warme gevoelens bij. Papier is geduldig, en meer van dat soort relativerend cynisme kan altijd nog, vooralsnog zeg ik alleen: driewerf hoera!
Sindsdien is er iets geks gebeurd. Het NBA en/of de voorzitter in persoon, kwamen naar buiten, lieten van zich horen en namen opmerkelijke stappen in de richting die door de voorzitter beloofd was. Maar steeds sterker klonk een tegengeluid: too little, too late.
We kregen een Plan van Aanpak, waar de reacties in het begin eigenlijk onverdeeld positief op waren. Maar toen de implementatie op gang kwam, was de kritiek behoorlijk fors: te weinig, te laat.
Ik kan ook wijzen op de gewijzigde beleidslijn waar ik over schreef, waardoor het NIVRA eindelijk eens serieus werk kon gaan maken van haar rol als klager in het tuchtrecht. Ik heb op de daarop volgende Accountantsdag nog expliciet aan Ruud Dekkers gevraagd of mijn interpretatie correct was. Hij bevestigde dat het NIVRA inderdaad serieus als klager in het tuchtrecht wilde gaan optreden.
Mooi. Maar wat we sindsdien zagen zijn vooral PE-zaken. Hoe belangrijk ook, in de grote boze wereld toch klein bier en vooral intern gericht. Inmiddels heb ik begrepen dat de NBA daar toch wat meer werk van maakt, maar de cijfers bevestigen: het gaat vooral om PE-zaken.
Daarnaast zijn er afspraken met andere partijen zoals de AFM om informatie te krijgen, en dat is een vooruitgang. Maar het inrichten van een openbaar aanklager, met onafhankelijke positie, budget, en vooral onderzoeksbevoegdheden wordt nog steeds niet geregeld.
Doet de voorzitter te weinig? Strooit hij stoere praatjes de wereld in, zonder vervolgens het debat aan te durven? Ik geloof er helemaal niets van. Ik ken hem niet persoonlijk, maar heb toch dichtbij genoeg gewerkt om een redelijk beeld te hebben, en dat beeld is, ik heb het al vaker gemeld, juist heel positief. Eerder een man met een overschot aan lef en dadendrang, dan het tegenovergestelde.
Maar ik krijg sterk de indruk dat het publieke beeld van de NBA en de NIVRA-voorzitter synchroon aan stevige erosie lijden. Het feit dat leden al vragen om een extra ALV (Algemene Ledenvergadering) om te praten over de publieke optredens van de NBA, versterkt die indruk aanzienlijk.
Hoe komt dat? Mijn vermoeden: omdat de verwachtingen niet voldoende worden waargemaakt. De krachtige opening van dit voorzitterschap heeft hoge verwachtingen gewekt, en in de praktijk kan er best veel gebeuren, maar het gevoel van too little, too late, lijkt te overheersen.
Zou het kunnen dat de voorzitter een onvoldoende sterk mandaat van de leden heeft om naar de kantoren, die wel de contributie ophoesten maar geen lid zijn, een stevige vuist te maken?
Wellicht is die extra ALV wel een goed idee. Niet om te praten over media-optredens alleen, maar vooral om een programma aan de leden voor te leggen dat uiterst concreet is, en overtuigend verregaand is om de buitenwereld duidelijk te maken: we hebben het begrepen, en we gaan nu zichtbaar meters maken.
Misschien wel mooi om tien jaar na Pim Fortuyn zijn lessen eens over te nemen:
- ben bereid radicale analyses te laten volgen door radicale oplossingen;
- geef het woord aan de leden in plaats van aan de gevestigde partijen;
- nemen de leden hun verantwoordelijkheid niet massaal, dan dragen ze zelf ook maar de gevolgen.
Vooral dat laatste punt sneeuwde bij Fortuyn nogal onder, maar is wel van belang, ook in deze situatie.
Hoe dan ook, mijn pleidooi is drieledig:
- Geef de voorzitter een heel duidelijk mandaat om door te pakken, verder nog dan al gaande is.
- Meer Ruud. Méér! Stel daden waardoor de buitenwereld ervaart dat de indruk die bij het begin van dit voorzitterschap is gewekt ook echt stevig wordt waargemaakt.
- Kijk nu eens echt serieus buiten de kring van de usual suspects, de gevestigde belangen, de oude partijen en zoek steun, hulp en advies bij hen die dit beroep een warm hart toedragen, die er echt van houden.
Arnout van Kempen