Opinie

Betere verslaggeving: van moeten naar willen

'AFM berispt bedrijven over jaarverslagen', zo kopte het FD op 29 oktober. De toezichthouder is kritisch over de kwaliteit van jaarverslagen en ziet onvoldoende verbetering. Daarin staat zij niet alleen, want ook de jury van de FD Henri Sijthoff-prijs zag vorig jaar onvoldoende vooruitgang.

Dit beeld wordt ook bevestigd door onze jaarlijkse integrated reporting benchmark. Maar het staat haaks op de steeds sterkere roep om transparantie.

Wat is er aan de hand en wat zegt dit over de rol van de accountant? Daarvoor moeten we allereerst een onderscheid maken tussen verplichte en vrijwillige informatie. Van ondernemingen mag uiteraard worden verwacht dat ze de verslaggevingsregels naleven. Als de accountant tijdens de controle een materiële afwijking van de vereisten constateert, zal dit direct gecorrigeerd moeten worden om te voorkomen dat beleggers beslissingen nemen op basis van onjuiste informatie.

Voor de AFM geldt hetzelfde. De AFM handhaaft als de rapportage onjuist is, aldus AFM-bestuurder Gerben Everts in het FD. Dat dit laatste niet vaak voorkomt is een positief signaal over de naleving van regelgeving en de controle hierop door accountants.

De verbetering stokt vooral waar het vrijwillige informatie en geïntegreerde verslaggeving betreft. Als we bepaalde informatiebehoeften zien bij grote groepen stakeholders kan regelgeving een deel van de oplossing zijn. Een wettelijke verplichting om uitgebreider te rapporteren over risico’s en mitigerende maatregelen ten aanzien van fraude en continuïteit zou niet misstaan als onderdeel van het door de wet afgedwongen minimum.

Maar regelgeving kan en zal niet het antwoord zijn op de maatschappelijke behoefte aan transparantie en relevante informatie en dat moeten we ook niet willen. Merel van Vroonhoven stelt dat bedrijven meer openheid moeten geven, maar benadrukte ‘dat ze dat vooral vrijwillig moeten doen.’ (FD, 30 oktober).

De vraag is wel hoe we komen van vrijwillig naar moeten en wie dan de norm bepaalt. De accountant speelt hierbij uiteraard een rol. Een goede accountant richt zijn blik naar buiten en stelt vast welke informatie belanghebbenden verlangen. Het zijn immers de belanghebbenden die bepalend zijn voor de vraag welke informatie nuttig is en welke niet.

En die belanghebbenden laten zich regelmatig horen. Alleen de afgelopen maand al zien we bijvoorbeeld belangrijke investeerders die hun wensen duidelijk kenbaar maken. Zo riep Eumedion bedrijven op concrete stappen te zetten richting geïntegreerde verslaggeving, en investeerders van meer informatie te voorzien over bijvoorbeeld het fiscale beleid. Vermogensbeheerder BlackRock wil dat bedrijven vergelijkbare gegevens bekendmaken over duurzaamheidscriteria. En pensioenfonds ABP heeft aangekondigd dat bedrijven moeten bewijzen dat ze werken aan duurzaamheid en aan verbetering van de sociale normen om opgenomen te worden in de beleggingsportefeuille.

Los van regelgeving zal de markt dus meer transparantie afdwingen. En met alleen aanpassingen in de verantwoording zijn ondernemingen er nog niet. Volgens ons onderzoek beschikt 80 procent van de ceo’s onvoldoende over samenhangende managementinformatie. Het ontbreekt aan een zogenoemd integrated dashboard. Daar ligt de echte uitdaging. Want geloofwaardig geïntegreerd rapporteren is pas mogelijk als je je onderneming ook zo bestuurt.

Accountants kunnen ondernemingen helpen door deze ontwikkelingen te identificeren en te vertalen naar de consequenties voor de externe en interne rapportage. Door ze vervolgens te stimuleren om weer nieuwe stappen vooruit te maken en niet te wachten op regels of op een afstraffing door de markt.

Niet alleen toetsen aan de regels dus, maar actief in gesprek over transparantie en verbetering van de informatieverschaffing. Ook daarmee geeft de accountant invulling aan de rol die hij heeft in de verantwoordingsketen ten behoeve van het publiek belang.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Arjan Brouwer is partner bij PwC en hoogleraar externe verslaggeving aan de VU Amsterdam.

Robert van der Laan is partner bij PwC.

Gerelateerd

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.