Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een registeraccountant was extern accountant van wegenbouwbedrijf OH. De directeur-aandeelhouder van het bedrijf staat hij in deze periode bij met financiële en fiscale adviezen over diens privévermogen. In 2001 stopt hij om gezondheidsredenen als openbaar accountant, dus als extern accountant van OH, en als adviseur van de dga. 

In 2005 gaat de accountant de dga en zijn vrouw weer adviseren over het beheer van hun privévermogen. Voor deze adviezen declareert hij jaarlijks 30 mille. De dga stopt in 2008 met werken. De accountant en zijn echtgenote worden dikke vrienden van de dga en diens vrouw. 

Een verre achterneef van de accountant is eigenaar en bestuurder van WGF bv en PHN bv. WGF komt geld te kort. De oud-wegenbouwer leent verschillende bedragen aan WGF. De eerste leningen lost WGF keurig af. In april 2010 blijkt het bedrijf nog eens 1,25 miljoen nodig te hebben. De accountant raadt de voormalig wegenbouwer aan om een mogelijke participatie in WGF te laten onderzoeken door een oud-collega van een big four-kantoor. Uit dit onderzoek blijkt dat WGF voldoende winstpotentie heeft als de geplande sanering wordt doorgevoerd. De oud-wegenbouwer kiest echter niet voor participatie, maar verstrekt in mei 2010 een lening van 1,25 miljoen. In november 2010 maken de oud-wegenbouwer en zijn vrouw er op aanraden van de fiscaal adviseur van WGF een achtergestelde lening van. 

In augustus 2010 had het echtpaar de onderneming overigens nog eens 1 ton geleend om een belastingschuld te voldoen en een faillissement te voorkomen. 

In maart 2011 heeft WGF opnieuw geld nodig. Het echtpaar verstrekt geen nieuwe lening, maar spreekt wel met de achterneef van de accountant af dat hij de betaling van rente en aflossing mag uitstellen. 

In augustus 2011 neemt A bv WGF over. Het echtpaar laat beslag leggen bij A bv en dagvaarden WGF en de achterneef in privé. Ook beginnen zij een civiele procedure tegen onder anderen de accountant. 

In april 2012 worden WGF en de holding van de achterneef failliet verklaard. 

Het echtpaar dient een klacht in tegen de accountant bij de Accountantskamer. 

Klacht

De accountant is tekortgeschoten in zijn werkzaamheden als accountant/adviseur van klagers door hen te adviseren en over te halen 1,25 miljoen uit te lenen aan WGF, terwijl hij wist of behoorde te weten dat de kans op  terugbetaling klein was, althans dat dit een zeer risicovolle belegging was nu er tegenover de leningen geen zekerheden stonden. 

Verder was er sprake van belangenverstrengeling doordat de accountant: 

a. een eigen belang had in die zin dat hij een 100% belang zou verwerven en ook heeft verworven in PHN bv, aan welke vennootschap door WGF bv in december 2010 een bedrag van 2,8 ton is kwijtgescholden;

b. met het 'lospeuteren' van de leningen van klagers een eigen familielid bevoordeelde;

c. lid was van de raad van advies van WGF op het moment dat klagers WGF in november 2010 1 ton leenden in verband met een fiscale schuld en op het moment dat besloten was dat betrokkene alle aandelen in PHN bv zou verwerven.

Oordeel

De klacht is deels gegrond. 

De Accountantskamer merkt de accountant aan als accountant in business. De kamer vindt het voldoende aannemelijk dat de klagers zich bij hun beslissingen mede hebben laten leiden door de mening en/of het advies van de accountant. Maar het is niet aannemelijk geworden dat de accountant de klagers heeft overgehaald om de 1,25 miljoen uit te lenen. En evenmin dat hij te weinig heeft gedaan om die lening te voorkomen. De klagers hebben die beslissing zelfstandig en weloverwogen genomen en hebben, mede gezien het ondernemersverleden van de oud-wegenbouwer, beseft dat er aanzienlijke risico's waren verbonden aan de lening. Bovendien liet het echtpaar zich bij deze lening ook bijstaan door de adviseur van de bank. Dit deel van de klacht is daarom ongegrond. 

Gegrond is daarentegen de klacht dat de accountant de twee niet heeft gewezen op het gebrek aan zekerheden. Hij had hen moeten adviseren om zakelijke dan wel persoonlijke zekerheden te bedingen voor de terugbetaling van de lening. Dat geldt temeer nu de accountant het voor zichzelf te riskant vond om WGF nog een lening te verstrekken. 

Er is geen sprake van belangenverstrengeling. De accountant was weliswaar eigenaar van alle aandelen in PHN, dat een schuld van 2,8 ton had. Maar de accountant heeft deze aandelen slechts tijdelijk in eigendom gehad. Het was de bedoeling om de schuld c.q. verliezen van deze lege bv fiscaal te verrekenen. En om dit fiscale voordeel te kunnen benutten, moesten de aandelen aan een derde worden verkocht. Toen de vader van de achterneef zich daarvoor niet wilde lenen, omdat hij de constructie niet begreep, heeft de accountant zich bereid verklaard de aandelen tijdelijk voor 1 euro te kopen om ze in 2012 voor hetzelfde bedrag terug te verkopen. Van een eventuele kwijtschelding van de schuld weet de accountant niets. 

De klagers hebben de belangenverstrengeling ook anderszins niet aannemelijk gemaakt. De feiten wijzen er volgens de Accountantskamer veel meer op dat er tussen de klagers en de achterneef van de accountant een vertrouwensband is ontstaan in plaats van tussen de accountant en diens achterneef. Bovendien is de accountant op verzoek van de klagers in de raad van advies van WGF gaan zitten. 

Maatregel

Gezien de hoogte van de declaraties van de accountant en de lening, die vermoedelijk niet meer terugbetaald zal worden, vindt de Accountantskamer een waarschuwing passend en geboden. Dat de klagers ook zelf hebben moeten beseffen dat het uitlenen van zo'n groot bedrag riskant was, doet onvoldoende af aan de ernst van de nalatigheid van de accountant.

Meer informatie

Ook het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden vindt dat de accountant een beroepsfout heeft gemaakt. De hoogte van de schadevergoeding staat nog niet vast.