Opinie 23 november 2012

Tuchtuitspraak DSB: vooral standje voor Ernst & Young

De Accountantskamer heeft gesproken: een berisping voor de voormalig accountant van DSB, een casus waar ik meer malen over schreef. Een casus die bij mij staat in het rijtje 'foute zaken' als het gaat om het handelen van accountants(organisaties).

Het tuchtrecht richt zich altijd  tot een individu, de accountant. Dus ook in de zaak waarin de Accountantskamer vandaag tot een uitspraak is gekomen. Ik wil de betrokken accountant echter een steuntje in de rug geven: ik zie de opgelegde maatregel eerst en vooral als een sanctie voor de accountantsorganisatie waar hij werkzaam is. Waarmee ik niet wil zeggen dat een individuele accountant zelf geen verantwoordelijkheid draagt.

Sinds de invoering van de Wet Toezicht Accountantsorganisaties en het toezicht van de AFM staat immers een vergunningenstelsel centraal dat is gekoppeld aan de effectiviteit van het kwaliteitsborgingssysteem van de vergunninghouder.

In dat verband is van belang dat de AFM eerder dit jaar (januari) een boete aan Ernst & Young heeft opgelegd omdat de accountantsorganisatie niet heeft voldaan aan de zorgplicht. Dit, aldus de AFM, 'gelet op het structurele karakter van de geconstateerde tekortkomingen in de controledossiers'.

Het gaat om tekortkomingen zoals het door de externe accountant onvoldoende verkrijgen van 'toereikende controle-informatie'. En wel in zes van de tien door de AFM onderzochte controledossiers. Een selectie gemaakt door de AFM op basis van de risicokwalificatie van dossiers door Ernst & Young.

In dat verband is ook de door de AFM begin oktober opgelegde bestuurlijke boete van belang. Omdat de accountantsorganisatie - kort gezegd - de compliancefunctie (in de persoon van de compliance officer en diens plaatsvervanger) niet goed heeft ingevuld.

De functie van compliance officer stelde bij Ernst & Young 'immers weinig voor'. Deze werd 'onvoldoende materieel ingevuld'. Het zijn de woorden van de AFM. Maar deze worden in het boetebesluit bevestigd door een voormalig compliance officer van Ernst & Young

In dat verband is ook van belang dat er nog meer speelde en speelt in dossiers van Ernst & Young. Ik refereer aan eerdere blogs over de kwesties Doxis en Van der Moolen. Of die van vorige week inzake Q-Park en de bestuursvoorzitter van Ernst & Young.

En ik refereer aan de uitspraak van het CBb in de Landis-kwestie die medio december wordt verwacht. Of de behandeling van nog een andere tuchtzaak bij de Accountantskamer tegen een Ernst & Young-accountant komende december.

Het zijn de manifestaties van een cultuur en van het leiderschap binnen een accountantsorganisatie. En niet alleen binnen Ernst & Young. Het kan iedere accountant binnen een dergelijke cultuur gebeuren. Daar is het waar het fout zit. Daarom is de accountant die vandaag is berispt voor mij niet zo zeer de 'dader' maar vooral ook een 'slachtoffer'.

Van het systeem. Van het gebrek aan daadkracht om het roer al eerder om te gooien. Want de problematiek waar het om gaat is niet van vandaag. Vandaag zien we het resultaat ervan.

Overigens zou een trainer die in de voetbalwereld soortgelijke nederlagen moet incasseren gedwongen worden op te stappen. Een minister zou zijn ministeriële verantwoordelijkheid (moeten) nemen. Bestuurders binnen accountantsorganisaties blijven veelal zitten. Maar hoe geloofwaardig zijn zij bij het aanbrengen van de noodzakelijke veranderingen na weer een nederlaag?

Op de uitspraak van vandaag zal ik binnenkort ingaan. Maar eerst gaan we die goed lezen, laten bezinken en analyseren. Begin volgende week kom ik erop terug.