Opinie 29 augustus 2012

Toezicht op advocaten met behulp van forensisch accountants is soms een goed idee

De Nederlandse Orde van Advocaten wil een pool van forensisch accountants inzetten bij het toezicht op de financiële integriteit van advocaten. Forensisch accountants onderzoeken incidenten, de uitzonderingen, en zijn daardoor minder geschikt voor toezicht in het algemeen. De vraag is daarom of inschakeling van die forensisch accountants een goed idee is.

Niet iedereen vindt de inzet van forensisch accountants bij het toezicht op advocaten een goed idee. Wellicht speelt de beeldvorming rond veelvuldig de tuchtraad bezoekende forensisch accountants daarbij een rol. Mogelijk gaat het om het onjuiste beeld van deze accountant als boevenvanger. 

In geval van een incident of een conflict kan een forensisch accountant waarheidsvinding verrichten door middel van sporenonderzoek, meestal in een geautomatiseerde en/of financieel administratieve omgeving. Sporen worden door individuen achtergelaten en daarom is in principe altijd sprake van persoonsgericht onderzoek, dat in Nederland gereguleerd is en slechts mag worden verricht door registeraccountants en personen die voldoen aan de vereisten van de Wet particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus. 

De forensisch accountant bepaalt niet wat goed of fout is, hij geeft geen oordeel, en is daarom niet de boevenvanger. Vergelijk het met de forensisch specialisten uit bekende televisieseries. Binnen hun specialiteit stellen zij vast wat er in het (recente) verleden precies is gebeurd, zodat feiten blijken om daar binnen een bepaald juridisch kader conclusies en oordelen aan te kunnen verbinden. Het motief van de daad, waaruit de inzet van het handelen - de integriteit - kan blijken, is voor de forensisch specialist niet van belang. 

De forensisch deskundige onderzoekt derhalve niet de integriteit van personen, maar slechts de feiten die van belang zijn om daarover te kunnen oordelen; hij biedt uitsluitend een perspectief op de waarheid. In de praktijk eigenen forensisch accountants zich wel eens ten onrechte dat oordeel toe. Dat zijn de accountants die in de tuchtrechtspraak figureren. 

De forensisch accountant is er voor de uitzondering, waarbij vaststaande feiten nodig zijn om over de rol van betrokkenen bij een incident te kunnen oordelen. Als het goed is komt die uitzondering maar soms voor en is toezicht op advocaten met behulp van een forensisch accountant daarom soms een goed idee.