Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een jurist is vennoot van een accountantskantoor. Hij ruziet al jaren met een accountantsmaatschap over de hoogte een vordering die het kantoor heeft op de maatschap.

De maatschap verstrekt daarom in 2007 een stil pandrecht aan het accountantskantoor op de huidige en toekomstige vorderingen van de maatschap. In 2011 wordt de stilte rond het pandrecht verbroken. De accountant schrijft zijn klanten/debiteuren dat zij de openstaande rekeningen direct moeten betalen aan de maatschap. Eén van de debiteuren wil zijn schuld verrekenen met een onbetaalde factuur wegens een verbouwing die hij heeft gedaan voor de maatschap.

De kortgedingrechter beveelt de maatschap en haar vennoten om een debiteurenlijst te geven aan het accountantskantoor. De geldvordering van het kantoor wordt (nog) niet toegewezen, omdat niet duidelijk is op welk bedrag het kantoor recht heeft.

De accountant en zijn vennoot schrijven de debiteuren dat de rechter de vordering heeft afgewezen en dat het accountantskantoor dus geen recht heeft het stil pandrecht in te roepen. Zij schrijven ook dat de Accountantskamer de inschrijving van een accountant van het accountantskantoor heeft laten doorhalen, omdat hij ten onrechte uren in rekening heeft gebracht (12/226 Wtra AK). (In hoger beroep is die doorhaling geschrapt, red.)

De accountant en zijn vennoot informeren de klanten over deze kwestie om te voorkomen dat het accountantskantoor de klanten van de maatschap “nog verder lastig valt”. Daarbij zeggen de briefschrijvers “met nadruk” dat het hun “zeer spijt dat u überhaupt hiermee wordt geconfronteerd”. De accountant en zijn vennoot schrijven verder dat de vennootschap van de vennoot al in 2002 een pandrecht op de vorderingen had gevestigd en dat dit oudere pandrecht voorrang heeft. Daarom is het accountantskantoor volgens hen niet bevoegd om de vorderingen te innen.

In mei 2013 zegt het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden dat het accountantskantoor wel degelijk een pandrecht heeft op de vorderingen van de maatschap en die vorderingen ook mag incasseren.

De maatschap van de accountant en zijn vennoot gaat failliet. De curator herkent de factuur wegens de verbouwing niet en zegt niets te weten van een verrekening van de facturen.

De jurist van het accountantskantoor dient een klacht tegen de accountant in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant:

1. frustreert het pandrecht van het accountantskantoor en licht debiteuren verkeerd voor;
2. heeft de debiteur die de verbouwing wilde verrekenen gechanteerd om tot betaling van de factuur over te gaan;
3. heeft vragen van debiteuren niet beantwoord, de administratie niet bijgewerkt en spookfacturen verstuurd.

Oordeel

Klachtonderdeel 1 is gegrond, de klachtonderdelen 2 en 3 zijn onvoldoende onderbouwd.

Ad 1

Volgens vaste rechtspraak van de Accountantskamer is het normaal gesproken niet tuchtrechtelijk relevant welk civielrechtelijk standpunt een accountant inneemt in zijn zakelijke betrekkingen. Die stellingname kan echter wel tuchtrechtelijk verwijtbaar zijn wanneer die:

• bewust onjuist of misleidend en dus te kwader trouw blijkt;
• schadelijk is voor de goede naam van het accountantsberoep in de ogen van een redelijke en goed geïnformeerde derde.

De Accountantskamer voegt er voor het eerst aan toe dat het ook tuchtrechtelijk verwijtbaar kan zijn dat de accountant weliswaar niet bewust onjuist of misleidend een standpunt heeft ingenomen, maar dat hem wel “in sterke mate verweten kan worden een onjuist of misleidend standpunt te hebben ingenomen”.

De Accountantskamer vindt het aannemelijk dat de accountant zich bij het opstellen van één van de brieven heeft laten adviseren door een advocaat. Toch is in die brief het kortgedingvonnis onjuist weergegeven. De rechter gaat er – in tegenstelling tot wat de accountant schrijft – namelijk vanuit dat er wel degelijk een vordering bestaat, maar dat de hoogte nog niet kan worden vastgesteld. Dat was ook één van de redenen waarom de accountant de pandlijst aan de maatschap moest geven.

Het pandrecht is echter een ingewikkeld juridisch leerstuk, waarvoor de accountant terecht juridisch advies had ingewonnen. Hij had niet hoeven begrijpen dat het advies van de advocaat mogelijk onjuist was. Nu de accountant het onjuiste advies van de advocaat heeft opgevolgd kun je niet zeggen dat hij een bewust onjuist of misleidend standpunt heeft ingenomen tegenover zijn debiteuren.

In een andere brief gaf de accountant de strekking van een tweede kortgedingvonnis echter verkeerd weer. Hij wist dat:

• de pandlijsten moesten worden afgegeven;
• de maatschap een vordering had van tussen de 4 en 6 ton euro.

Deze keer heeft de accountant ten onrechte geen nader juridisch advies ingewonnen . Wel schreef hij dat de debiteuren aan hun verplichtingen konden voldoen door hem te betalen en dat ook meteen moesten doen. Dat standpunt was in het voordeel van zijn maatschap en in het nadeel van de debiteuren en het accountantskantoor. De accountant had moeten bevroeden dat die tekst inhoudelijk onjuist was.

Hij heeft hiermee vooral de belangen van de debiteuren, zijn cliënten, veronachtzaamd op een tuchtrechtelijk verwijtbare manier. Dat geldt ook voor de voorbeeldbrief voor een verweer tegen het incasserende accountantskantoor, die hij de debiteuren stuurde.

De accountant heeft volgens de Accountantskamer de fundamentele beginselen van deskundigheid en zorgvuldigheid en van objectiviteit geschonden.

Maatregel

Waarschuwing.

Meer informatie

Eén van de debiteuren, die abusievelijk 13 mille betaalde aan het kantoor, heeft zonder succes een klacht ingediend tegen de bestuursvoorzitter van het pandrecht houdende kantoor.