Nieuws 27 september 2016

Ex-HLB-vennoten moeten alsnog schade vergoeden

Zes voormalige HLB-vennoten zijn alsnog aansprakelijk voor schade die een geldschieter heeft geleden door een goedkeurende verklaring bij een jaarrekening over 1994. Ze moeten bijna zes ton betalen.

Kurkvloerenbedrijf Naturo denkt in 1994 aan verkoop en vraagt accountant HLB om een bedrijfswaardering. Een maatschap uit de toenmalige HLB-keten brengt in november 1994 een waarderingsrapport uit, waarin Naturo wordt gewaardeerd op 3 miljoen gulden. Een maand later verhoogt het kantoor de waarde tot 4,3 miljoen gulden; de geprognosticeerde omzet valt lager uit, maar de geprognosticeerde brutomarge hoger.

HLB keurt in oktober 1995 de geconsolideerde jaarrekening 1994 van Naturo goed. In de toelichting staat dat de gegevens van twee Duitse dochters anders dan in 1993 niet zijn opgenomen, omdat deze gegevens niet voorhanden waren. Het geprognosticeerde resultaat van deze GmbH’s is "vermoedelijk negatief" en "nihil".

Al snel wordt duidelijk dat de holding van Naturo (dat inmiddels Cortica is gaan heten) een acuut liquiditeitsprobleem heeft door investeringen in de Duitse markt. In november 1995 schrijft de accountant in een notitie dat dringend behoefte bestaat aan eigen vermogen en langlopend vreemd vermogen. Hij schetst een somber beeld van de financiële toestand.

Rabobank zet haar lening aan Naturo voort. Heli holding verstrekt begin 1996 een krediet van maximaal 1 miljoen gulden en laat zich daarbij leiden door de geconsolideerde jaarrekening 1994 en de goedkeurende verklaring. In augustus 1996 gaat Naturo/Cortica failliet. Uit een latere analyse blijkt dat het geconsolideerde vermogen van Naturo substantieel negatief was geweest als de vorderingen op de Duitse vennootschappen juist waren gewaardeerd.

Waarschuwing

Geldschieter Heli is een deel van zijn geld kwijt en dient een klacht in bij de Raad van Tucht. In 2004 zegt het College van Beroep voor het bedrijfsleven uiteindelijk dat de accountant Heli niet had hoeven waarschuwen voor een dreigende deconfiture, maar dat de goedkeurende verklaring een deugdelijke grondslag miste. De accountant wordt gewaarschuwd.

De schade voor de Rabobank is 313.000 euro. Heli kan slechts een deel van de lening verhalen op de Naturo-boedel en blijft zitten met een schade van 515.586 euro. Heli claimt dit bedrag bij de zes vennoten van de voormalige HLB-maatschap en neemt ook de claim van de Rabobank over.

De rechtbank vind dat de accountant onrechtmatig heeft gehandeld en dat de vennoten daarvoor in principe aansprakelijk zijn, maar de schade van Heli vloeit volgens de rechtbank niet voort uit de goedkeurende verklaring bij de jaarrekening. Die jaarrekening was slechts een "historische momentopname"; zonder de verklaring had Heli het geld dus ook wel uitgeleend.

Accountantsverklaring doorslaggevend

Het Gerechtshof Amsterdam denkt hier anders over. De controlerend accountant behoort te onderzoeken of het vereiste continuïteitsperspectief aanwezig is tot de dag waarop de jaarrekening wordt opgemaakt. Als de continuïteitsveronderstelling onjuist of twijfelachtig is, moet dat worden toegelicht. Omdat die toelichting ontbrak en de accountant zonder meer een goedkeurende verklaring heeft afgegeven, mocht Heli ervan uitgaan dat er geen gerede twijfel bestond.

Ook aan het enigszins gedateerde waarderingsrapport met zijn ongefundeerde prognoses kon Heli het gerechtvaardigde vertrouwen ontlenen dat de Naturo-organisatie levensvatbaar was. Dit ondanks de zorgelijke notitie die de accountant later schreef. Daaruit bleek namelijk niet concreet dat er ook na het verstrekken van vreemd vermogen gerede twijfel bestond over het voortbestaan van de Naturo-organisatie.

Volgens het hof heeft Heli dus een financiering verstrekt op basis van een onjuist inzicht van de financiële situatie van Naturo. Heli zou geen lening hebben verstrekt als de accountant zijn goedkeurende verklaring had onthouden.

De zes accountants moeten Heli daarom ongeveer 515.000 euro betalen, plus de wettelijke rente vanaf augustus 1996. Het hof wijst de claim van de Rabobank, die Heli heeft overgenomen, echter af. Reden daarvoor is onder meer dat de bank zelf heeft gezegd dat de stukken van de accountant maar een beperkte rol speelden bij het besluit om de lening aan Naturo voort te zetten. De bank had alleen "met een schuin oog" gekeken naar de cijfers.