NBA 05 juni 2013

Nieuwe controleverklaring: status internationale ontwikkelingen

Een jaar geleden schreef ik over de internationale plannen voor een nieuwe controleverklaring. We hielden een debatsessie Heldere Signalen en gaven input aan de International Auditing and Assurance Standard Board (IAASB). Wat is er nadien gebeurd?

In de afgelopen maanden heeft IAASB intensief gesproken over de uitkomsten van de consultatie. De board onder leiding van Arnold Schilder heeft nu de uitdaging om vanuit de uiteenlopende commentaren een samenhangend voorstel te maken. Naar verwachting zal er in juni 2013 een IAASB-exposure draft van de rapportagestandaarden worden vastgesteld waarop commentaar kan worden gegeven. Ook de NBA zal hierop reageren.

Op basis van de laatste IAASB-vergadering worden al wat contouren zichtbaar. Naar verwachting zal de nieuwe verklaring beginnen met het oordeel, zullen de zaken die tijdens de controle de meeste aandacht kregen worden vermeld en zal er apart aandacht zijn voor going concern. Hoe het er precies zal uitzien, is nog niet bekend. De commentaren zullen vermoedelijk niet allemaal juichend zijn. Wat voor de één niet ver genoeg gaat, is een brug te ver voor de ander.

Zo zal er een antwoord moeten komen op de roep om meer helderheid over de werkzaamheden van accountants. En op de roep om minder standaard- en meer specifieke teksten in de verklaring. De discussies van de afgelopen maanden roepen ook wat fundamentelere gedachten op, over de rol van verslaggeving door entiteiten en de rol die de accountant vervolgens speelt. Want was het niet de ondernemer die verantwoording aflegt over zijn doen en laten, en de accountant die bevestigt dat die verantwoording de goede foto van de werkelijkheid is?

Dat verantwoordingsdocument is in beweging. Van origine was de omvang nog beperkt. In de afgelopen jaren is de jaarrekening echter naast verantwoordingsstuk ook steeds meer informatie gaan geven over de potentie en de risico's van de onderneming. Probleem daarbij is dat de jaarrekeningen inmiddels zo uitgebreid zijn dat de informatiewaarde afneemt. De verslaggevingsregels van IFRS en ook Dutch GAAP zijn zeer gedetailleerd. Hiermee probeert men te voorkomen dat iets niet wordt toegelicht. Maar het gevolg is dat de echt belangrijke toelichtingen worden omgeven door minder relevante informatie. De vraag is wat de rol van de accountant hierbij is. Gebruikers willen graag dat accountants risico's signaleren en melden.

Allemaal zaken die hun weerslag moeten krijgen in de nieuwe controleverklaring. Het oplossen van deze bijna gordiaanse knoop zal niet in één keer lukken. Het antwoord zit ook niet alleen in de tekst van de controleverklaring. Er moet fundamenteel worden nagedacht over de rapportering door ondernemingen. Het less is more-principe is ook hier van toepassing: minder informatie, die daardoor relevanter is. Dat is zeker ook relevant in het kader van integrated reporting.

Neemt niet weg dat deze eerste stap van de IAASB naar een nieuwe verklaring belangrijk is. Daarmee komen we als beroep meer in gesprek met het maatschappelijk verkeer en erkennen we dat we tegemoet willen komen aan de wensen van belanghebbenden. Eind deze maand weten we meer over het vervolgtraject!