Opinie

AfgeSchilderd

Het evaluatierapport over het toezicht op SNS Reaal betreft wederom een triest feitenrelaas. Daarboven komt dan nog een drietal boeken over de val van de bank.

Over de rol van KPMG als accountant valt nog het nodige te zeggen. Bijvoorbeeld als uitvoerder van due dilligence-onderzoeken naast de controleopdracht; een gevaarlijke doch door de NBA helaas gepropageerde combinatie. Ik ga daar nu niet verder op in.

Voor wat betreft de rol van KPMG verwijs ik nog wel naar twee eerdere blogs. Waarbij ik de facto aan de orde stelde of KPMG wel adequaat heeft gehandeld toen zij er kort na het aftekenen van de jaarrekening achter kwam dat de accountant stukken waren onthouden aangaande door een onderzoeksbureau uitgevoerde forensische onderzoeken.

KPMG had die onderzoeken naast de controle overigens liever zelf uitgevoerd. Ook daar ga ik nu niet verder inhoudelijk op in. Anders dan dat ik ook op dit punt constateer dat de combinatie van een controleopdracht met fraudeonderzoeken een gevaarlijke edoch door de NBA - wederom helaas - gepropageerde situatie is.

Nee, ik richt mij thans op een accountant toezichthouder met wie ik - maar ook Jules Muis - het op deze website al enkele malen aan de stok kreeg, namelijk: Arnold Schilder, voorzitter van de IAASB. De evaluatiecommissie SNS onder leiding van Jean Frijns maakt korte metten met hem.

Terecht of niet terecht. Oordeelt U vooral zelf over wat u in deze geloofwaardig acht. Ik zet slechts de feiten op een rij.

De evaluatiecommissie stelt:  'De directeur toezicht van De Nederlandsche Bank, professor dr. A. Schilder RA, voorzag 'geen reden [...] een verklaring van geen bezwaar [vvgb] te onthouden, mogelijk stellen we voorwaarden'.

Op de website van Follow the Money reageert Schilder: 'Ik heb met enige verbazing kennis genomen van het rapport. Want dat is natuurlijk tegenstrijdig. Hoe kan ik nu een uitkomst geven als het onderzoek nog moet beginnen? Dat kan ik niet gedaan hebben en dat heb ik ook niet gedaan. Daarom vond ik deze zinsnede ook zo opmerkelijk.' Schilder erkent wel dat hij met van Keulen heeft gesproken op 28 juli, maar hij zegt tijdens het gesprek nog geen toestemming te hebben gegeven. In tegenstelling tot wat de commissie schrijft.

Bert Kreemers, secretaris van de evaluatiecommissie SNS, zegt daaropvolgend tegen Follow the Money dat Arnold Schilder, toenmalig directeur toezicht bij de Nederlandsche Bank (DNB), wel degelijk op voorhand toestemming gaf voor de overname van Bouwfonds Property Finance in 2006. Kreemers: ‘Wij hebben documentatie van zowel DNB als SNS. En we hebben dat naderhand ook nog gecontroleerd bij DNB.'

Geconfronteerd met de reactie van de Evaluatiecommissie blijft Schilder bij zijn stelling en gooit het op een interpretatieverschil: 'Er zijn blijkbaar mensen die er een andere interpretatie aan geven.'

Follow the money pleegde vervolgens nogmaals wederhoor bij Kreemers die stelt dat er van een interpretatiekwestie absoluut geen sprake is: 'Voor iedereen die normaal Nederlands spreekt, lijkt me duidelijk dat Schilder zei: ga maar door.'

Hij verwijst naar het gespreksverslag van Schilder met van Keulen van '28 juli 2006 19:26' opgesteld door een ambtenaar van DNB en toegestuurd aan Schilder'. Hierin laat Schilder weten dat er 'op voorhand geen reden lijkt een vvgb te onthouden, mogelijk stellen wij voorwaarden'. Dat DNB hiermee een impliciet akkoord gaf, was ook de interpretatie binnen SNS Reaal, die het overnameproces gewoon doorzette. 'Het is gebruikelijk dat je als bank bij zo'n gesprek peilt of er eventueel hinderpalen zijn. En die waren er niet.'

Enfin. Feitelijk doet vorenstaande er niet eens toe. Ook zonder dé waarheid in deze precies te kennen zijn de conclusies over het toenmalige toezicht door DNB veelzeggend, zo niet dodelijk. Ik citeer uit het evaluatierapport:

  • 'De beoordeling berustte op een waardering van de wijze waarop SNS Reaal zelf risico's inschatte in plaats van een eigen kritische, inhoudelijke inschatting van risico's.'
  • 'Te weinig werd rekening gehouden met de mogelijkheden en beperkingen van SNS Reaal en met de rooskleurige inschattingen binnen de raad van bestuur en de raad van commissarissen van SNS Reaal.'
  • 'Bij de verstrekking van de verklaringen van geen bezwaar is onvoldoende kritisch geoordeeld over het feit dat de omvang van de overgenomen commercieel vastgoedportefeuille in relatie tot het balanstotaal en het eigen vermogen (...) een concentratierisico vormde.'
  • 'Deze beoordelingsfout geldt ook bij het feit dat vijftig klanten goed waren voor ruim de helft van de leningenportefeuille'
  • 'Op macroprudentieel niveau gaf De Nederlandsche Bank de nodige signalen af over risico's in de vastgoedsector. De vertaling van deze macroprudentiële inzichten naar microprudentieel toezicht was er niet'.

Kortom: een casestudie over toezicht met voldoende input voor een al dan niet verplichte cursus Professioneel Kritische Instelling. Maar dan eentje die langer dan 12 uren duurt.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Marcel Pheijffer (1967) is hoogleraar Forensische Accountancy aan de universiteiten Nyenrode en Leiden.

Gerelateerd

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.